جرم جعل سند چیست؟ مجازات آن در قانون

تعریف شما از جرم جعل چیست؟ اکثر افراد بر این باورند که جعل تنها بر این معنی دلالت دارد که دست خط، اسکناس یا یک سری اوراق را با توجه به نیاز برای ارکاب جرمی دیگر تغییر دهیم. اما باید بدانید که این جرم ابعادی دارد که در این مقاله بر آنیم تا آن ها را از زوایای مختلف بررسی کنیم. با ما همراه باشید.

جرم جعل سند

در ابتدا و در معنا و مفهوم پایه، وقتی شخصی مدرک، سند یا هر نوشته مهمی که طبق قانون تعیین می‌ شود را دست‌کاری کند، اصطلاحا می گوییم که شخص مرتکب جرم جعل‌ می شود. نکته ای که در ارتباط با این جرم باید در نظر بدارید آن است این جرم، بایستی به شکل تحریف یا ایجاد نوشته روی کاغذ باشد. در ادامه برای درک بهتر ساید ابعاد این جرم را بررسی می کنیم.

به جهت مطالعه بیشتر در مورد امور مربوط به جرم کلاهبرداری کلیک کنید: کلاهبرداری ارز دیجیتال

جرم جعل در قانون

قانون ایران در ارتباط با جرم جعل چه می گوید؟ در پاسخ باید بگوییم که مطابق ماده 523 قانون مجازات اسلامی در خصوص جرم جعل می خوانیم:

هر گاه فردی با ایجاد مهر و یا امضا شخص رسمی یا عادی و یا ایجاد خراش و قلم بردن و محو و سیاه کردن یک سند تغییراتی را در آن حاصل نماید مرتکب این جرم شده است. اعمال جرم جعل در اسناد می تواند در انواع متفاوتی از قرار زیر باشد:

• جعل اسناد رسمی یا عادی: یعنی ایجاد نوشته یا مهر، قلم بردن در متون، خراشیدن یا محو کردن نوشته، کپی امضا، خط زدن یا سیاه کردن نوشته، ایجاد تغییر در تاریخ اسناد و هر اقدامی که منجر به تغییر در اسناد عادی یا اسناد رسمی رایج می‌ شود.
• جعل اسناد هویتی: یعنی ایجاد یا تغییر در اسناد هویتی و ملی نظیر شناسنامه، کارت ملی، مدارک تحصیلی، گذرنامه، کارت پایان خدمت، جواز کسب و به‌طورکلی هر آنچه مربوط به مدارک هویتی اشخاص باشد. عموماً دست‌کاری در شناسنامه یا کارت ملی می‌ تواند شامل تغییر در تاریخ تولد یا حذف نام همسر از شناسنامه باشد.
• جعل اسناد مالی: یعنی جعل نمودن ارز رایج کشور شامل اسکناس، سکه، چک، سفته، اوراق بهادار و همچنین ضمانت‌ نامه‌ های بانکی. در واقع دست‌ کاری و تصرف در هرگونه مدرکی که به مسائل مالی مرتبط است.
• جعل احکام مربوط به دادگاه و دادسرا: این مورد شامل جعل یا ایجاد تغییر در کلیه حکم‌ های صادرشده از جانب دادگاه‌ ها یا دادسرا ها است.

انواع جرم جعل

جرم جعل با توجه به اینکه چگونه انجام می شود و چه کیفیتی دارد، دارای انواع مختلفی است. بهترین وکیل لاهبرداری در تهران در بیان نوع این جرم به موارد زیر اشاره می کند:

• جعل مادی : همان طور که از نام این نوع از جعل پیداست اشاره به انجام یک عمل مادی برای تحقق این جرم دارد. در این خصوص ماده 523 قانون مجازات اسلامی بیان می کند که ایجاد مهر، امضا و نوشته افراد رسمی و یا غیر رسمی و اعمال هر نوع تغییرات اعم از خراشیدن و تراشیدن و …از مصادیق جعّل مادی محسوب می شود.
• جعل معنوی یا مفادی: این نوع جعل به این صورت تعریف می شود که مطابق ماده 534 قانون مجازات اسلامی هر زمان یکی از کارمندان و ماموران دولتی در تحریر نوشته ها و قرارداد هایی که در حیطه وظایف آن ها می باشد اقدام به جعل نمایند، به این حالت که موضوع و ماهیت آن را مورد تغییر قرار دهند و امور باطل را صحیح و بالعکس نشان دهند مرتکب جعل معنوی می شوند.

اگر در امور مربوطه با انواع جرم جعل مواجه هستید و به دنبال فردی متخصص برای ارائه مشاوره تخصصی در این زمینه می گردید، به جهت درتسرسی به راه های ارتباطی با برترین وکلا در تهران و شهرستانها کلیک کنید.

تفاوت جرم جعل مادی و معنوی

در قسمت قبل دو نوع از جرم جعل را عنوان کردیم. حال در این بخش به تفاوت میان این دو نوع جرم می پردازیم. در حقیقت باید بدانید که این دو نوع از جرم تفاوت هایی به شرح زیر دارند:

• جعل مادی در دو بحث اسناد رسمی و عادی مطرح می گردد. جعل معنوی صرفا در بحث اسناد رسمی عنوان میگردد.
• جعل مادی در صورت ادعای جعل توسط فرد از جانب دادگاه کارشناس رسمی تعیین می گردد. تا صحت ادعای فرد را بررسی نماید. در جعل معنوی در صورت ادعای جعل، مفاد و عبارت های یک سند با آن چیزی که پیش مامور رسمی بیان می شود مورد تحقیق واقع می‌ شود.

عناصر و شرایط جرم جعل

بار ها به این موضوع اشاره کردیم که هر جرمی برای آنکه معنا پیدا کند باید دارای سه عنصر تحقق یافته باشد. این سه عنصد در مورد جرم جعل نیز باید تحقق یابند. تحقق آنها به صورت زیر می باشد:

• قانونی: عنصر قانونی به این معنا می باشد. که آن رفتار و عمل از نظر قانون ایران جرم می باشد. به عبارتی برای آن جرم مطابق قانون مجازات در نظر گرفته شده است. که این مجازات ها عموما جزای نقدی و حبس می باشد. برای این جرم در قانون مجازات اسلامی از مواد 523 الی 542 نظر قانونگزار را می خوانیم.
• مادی: عنصر مادی به این معنا می باشد که عمل فرد مرتکب باید به نوعی باشد. تا ما بتوانیم آن را جعل محسوب نماییم. یعنی عمل انجام شده شامل ایجاد مهر و یا امضای جعلی و یا تراشیدن و قلم بردن و خراشیدن و مقدم و موخر کردن تاریخ سند باشد. تا بتوانیم آن را به نوعی جعل به حساب بیاوریم.
• روانی: در بحث جعل سند مورد آخر و دیگری که باید وجود داشته باشد بحث عنصر روانی جرم جعل می‌ باشد. عنصر معنوی یک جرم به نوعی در بحث محقق شدن یک جرم از اهمیت بالایی برخوردار است. به این شکل که شخص جاعل حتما باید قصد و نیت لازم را برای وقوع جرم داشته باشد. در غیر این صورت و نبود عنصر معنوی جرم جعل صورت نمی گیرد.

مجازات جرم جعل

حال که با انواع جرم جعل و عناصر آن آشنا شدیم، در این بخش مجازات های این جرم را بیان می کنیم.  در این مورد در ابتدا باید بگوییم که مجازات هایی که می خواهیم عنوان کنیم با توجه به نوع جرم جعل تعیین می شوند. کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی مواد 532 تا 536 مجازات جرم جعل را بیان می کند. در این مواد می خوانیم که مجازات های مربوطه بستگی به نوع سند و سمت داشتن یا نداشتن جاعل دارد ار این رو در ادامه به منظور جمع بندی و سخن پایانی در بررسی این جرم به دو مورد زیر اشاره می کنیم:

• مجازات این جرم برای اسناد رسمی
• مجازات این جرم برای جرم عادی

مجازات جرم جعل سند رسمی