تفاوت چک روز و چک مدت دار
چک یکی از انواع سندهای تجاری رایج است که در جامعه برای کسب و کارهای مختلف کاربرد دارد و از آن به عنوان جایگزین وجه نقد استفاده می کنند. در ماده 310 قانون تجارت، چک را نوشته ای تعریف کرده اند که به موجب آن صادرکننده وجه مشخصی را که دارد کلا یا بعضا به شخص دیگری واگذار می کند. پس می توان گفت طبق این قانون، شخصی که چک را صادر کرده و آن را به شخص دیگری واگذار کرده، اجاره وصول چک را نیز به شخص داده و فرد می تواند با انجام اقدامات لازم چک را نقد کند. اما باید بدانید که چک ها انواع مختلفی دارند که ما تصمیم داریم در این مقاله به بررسی تفاوت چک روز و چک مدت دار بپردازیم تا بدانید که از هرکدام در چه موقعیت هایی باید استفاده کنید.
چک روز چیست؟
برای آنکه بتوانید تفاوت چک روز و چک مدت دار را به درستی درک کنید، باید با تعریف هر یک از آن ها آشنا شوید. اولین نوع چک که بررسی می کنیم، چک روز است؛ حال شاید برای شما سوال پیش آید که چک چه زمان چک روز تلقی می شود؟ در پاسخ به این سوال باید گفت چک در صورتی چک روز به شمار می آید که تاریخ درج شده روی آن تاریخ همان روز باشد. بنابراین می توان گفت اگر چک به تاریخ روز باشد، فرد می تواند آن را همان روز نقد کند.
البته باید به این موضوع اشاره کرد که اگر تاریخ چک مربوط به روز تعطیل رسمی باشد و فرد چک را در تاریخ دیگری دریافت کند، دیگر چک روز به حساب نمی آید و چک از نوع مهلت دار خواهد بود و اگر شکایتی طرح شود، چک دیگر از نوع کیفری نخواهد بود و می تواند حقوقی را قلمداد کند. باید به این نکته توجه داشته باشید که اگر چک برای ضمانت خودتان یا شخص دیگری باشد، از نوع حقوقی به شمار می آید و اجرای کیفری برای آن درنظر گرفته نخواهد شد و دارنده چک می تواند درخواست طرح دعوی حقوقی را داشته باشد.
چک مدت دار چیست؟
همانطور که گفته شد، چک جایگزینی برای پول نقد است و در گذشته هدف از صدور چک پرداخت های روز بود. با گذشت زمان این هدف تغییر کرد و بسیاری از افراد برای پرداخت های آینده از چک استفاده کردند؛ در حالی که هدف اصلی از صدور چک چنین چیزی نبود. این مدل از چک هایی که برای پرداخت روز نیستند و از آن ها برای پرداخت های آینده استفاده می کنند، چک مدت دار نامیده می شوند.
چک های مدت دار که با نام چک های وعده دار نیز شناخته می شوند، در حقیقت چک هایی هستند که تاریخ صدور و تاریخ پرداخت آن ها یکسان نیست. برای مثال شما در تاریخ 10 مرداد 1402 چکی را برای تاریخ 10 شهریور 1402 صادر می کنید، بنابراین فردی که چک را از شما می گیرد، باید یک ماه برای وصول چک صبر کند و از آنجایی که تاریخ صدور با تاریخ پرداخت تفاوت دارد، چک مدت دار یا وعده دار به شمار خواهد آمد.
چک مدت دار حقوقی است یا کیفری؟
با توجه به تعاریفی که در اختیارتان قرار گرفت، اکنون با تفاوت چک روز و چک مدت دار آشنا هستید؛ اما با این حال ممکن است برایتان سوال پیش آید که چک مدت دار از دسته چک های حقوقی به شمار می آید یا کیفری؟ در پاسخ به این سوال باید گفت چک با توجه به اینکه چه شکایتی در رابطه با آن ایجاد می شود به دو دسته کیفری و حقوقی تقسیم خواهد شد. حال ما در ادامه شرایطی را موردبررسی قرار می دهیم که اگر یکی از آن ها وجود داشته باشد چک از نوع حقوقی خواهد بود:
- اگر ثابت شود که چک سفید امضا به طرف مقابل داده شده است.
- اگر در متن چک ذکر شود که وصول آن منوط به تحقق یک شرط است.
- اگر در متن چک ذکر شود که چک به دلیل انجام یک معامله یا تعهد صادر شده است.
- اگر چک بدون تاریخ صادر شود یا تاریخ حقیقی آن مقدم بر تاریخ ذکر شده در متن آن چک باشد.
- اگر گواهی عدم پرداخت، در مهلت 6 ماهه عدم دریافت گواهی دریافت نشود، دیگر امکان پیگیری وجود نخواهد داشت و چک حقوقی تلقی خواهد شد.
علاوه بر مواردی که به آن ها اشاره شد، باید بگوییم که چک موعد دار نیز از جمله چک های حقوقی به شمار می آید؛ پس می توان گفت هیچ چک مدت دار کیفری وجود ندارد و اگر شما شکایتی از یک چک مدت دار دارید، باید به دادگاه حقوقی مراجعه کنید. البته برای این شرایط استثنایی نیز وجود دارد و آن این است که بتوانید ثابت کنید چک بدون موعد صادر شده؛ در چنین شرایطی شما می توانید بر علیه صادر کننده چک، شکایت کیفری تنظیم کنید. توصیه ما به شما این است که در چنین موقعیت هایی از یک وکیل که به صورت تخصصی در زمینه چک فعالیت دارد کمک بگیرید.
کلام آخر
همانطور که گفته شد، چک روز در حقیقت به چکی گفته می شود که تاریخ صدور آن با تاریخی که برای پرداخت آن در نظر گرفته شده یکی است. این در حالی می باشد که تاریخ صدور با تاریخ پرداخت چک مدت دار یکسان نخواهد بود. توضیحات دیگری نیز در رابطه با تفاوت چک روز و چک مدت دار در این مقاله در اختیارتان قرار گرفت تا بتوانید بهترین تصمیمات را در رابطه با صدور چک یا طرح شکایت از آن بگیرید.
