تاثیر جنون بر مسئولیت کیفری چیست؟
هنگامی که یک بیمار روانی جرمی مرتکب می شود این سوال پیش می آید که تاثیر جنون بر مسئولیت کیفری چیست. مجازات افراد دارای جنون با افرادی که از نظر عقلی سالم هستند تفاوت دارد. به همین منظور باید مدارکی وجود داشته باشد که بیمار بودن فرد را تایید نماید. مدارکی که به تایید دادگاه صالح رسیده باشد. در این مقاله دادخواه وکالت به این موضوع می پردازیم که جنون چه تاثیری بر روی مسئولیت کیفری دارد.
مفهوم جنون در قانون مجازات اسلامی چیست؟
به هر نوع نقصان مغزی جنون می گویند. در کتب حقوقی به هر نوع بیماری که باعث ایجاد اختلال کلی در مغز شده و قوه تشخیص را از مغز بگیرد جنون گفته می شود. در واقع فرد دارای جنون هنگام ارتکاب جرم نمی تواند تشخیص دهد کاری که در حال انجام دادن آن است کاری اشتباه و خلاف قانون می باشد. فردی که عقل سالمی ندارد، علاوه بر این که اختیار اعمال خود را نداشته بر روی افکار و اندیشه های خود نیز هیچ تسلطی نخواهد داشت.
با بررسی دیدگاه ها بیان شده در ارتباط با این موضوع که تاثیر جنون بر مسئولیت کیفری چیست این مطلب قابل درک است که تمامی مجرمان دارای جنون از اختلالات آشفتگی و استدلالی در رنج و عذاب هستند. به همین دلیل برای بررسی دیدگاه های کیفری نسبت به این موضوع، عقل و اختلال در استدلال به عنوان معیار قرار می گیرد.
با انواع جنون در قانون چقدر آشنا هستید؟
قانون با بررسی های مختلف و در نظر گرفتن دیدگاه های پزشکان و روانپزشکان، دو نوع جنون را معرفی کرده است:
- جنون دوره ای: به این نوع جنون، اختلال دو قطبی نیز گفته می شود. در واقع این جنون نوعی نقص در خلق محسوب می شود. البته ریشه این بیماری مشکلات و آسیب های مغزی بوده که پیامد آن دگرگونی اخلاق افراد است. افراد دارای این مشکل در رفتارها و احساسات خود نوسان های زیادی را تجربه می کنند. آن ها همواره در یک حالت طبیعی نیستند بلکه شرایطی پیش می آید که به صورت غیر ارادی از حال طبیعی خود خارج می شوند. با خارج شدن از شرایط طبیعی و قرار گرفتن در یک شرایط غری عادی ممکن است دست به اعمال مجرمانه ای بزنند. با ارتکاب جرم در این حالت بررسی ها به این سمت که تاثیر جنون بر مسئولیت کیفری چیست آغاز می شود.
- جنون همیشگی: هنگامی که فرد به طور ثابت در یک حالت بوده و آن حالت نیز غیر عادی وغیر طبیعی باشد جنون همیشگی گفته می شود. ممکن است این فرد از ابتدای تولد و بدون دخالت تاثیرات محیطی به صورت مادرزادی از نظر عقلی دچار مشکل شده باشد. البته افرادی هم وجود دارند که در ابتدا دارای عقلی سالم بوده اند، اما بر حسب تصادف و یا شرایط بد زندگی به جنون مبتلا شده اند. مبتلایان به جنون دوره ای امکان درمان دارند ولی افرادی که به جنون همیشگی مبتلا هستند هیچ راه درمانی نیز برای آن ها وجود ندارد.
تاثیر جنون بر مسئولیت کیفری چیست؟
برای فهم دقیق تر این موضوع، تعریفی از مسئولیت کیفری ارائه می دهیم. حقوق دانان این موضوع را به اشکال متفاوت تعریف کرده اند. فردی که با داشتن علم و سلامت عقل، کار مجرمانه و خلاف قانون انجام می دهد در قبال جرم انجام شده مسئولیت به او انتساب داده می شود. مسئولیت منتسب شده کیفری است.
عواملی وجود دارد که باعث رفع مسئولیت کیفری می شود. یکی از این عوامل جنون است. به همین دلیل می خواهیم این موضوع که تاثیر جنون بر مسئولیت کیفری چیست را به طور جامع توضیح دهیم. اگرخاطی در حالت جنون و آشفتگی عقلی، مرتکب جرم شده باشد کیفر جرم صورت گرفته از او برداشته می شود.
البته این مورد نیز در شرایطی رخ می دهد که پزشک معتمد دادگستری بررسی های خود جهت جنون مجرم را با ادله روشن به دادگاه اعلام کند. با این مفهوم که خاطی از لحاظ عقلی، توانایی تشخیص نداشته و مدارک پزشکی این مورد را نیز تایید می کند.
تاثیر جنون را به دو صورت می توان مطرح کرد یک مورد مربوط به قبل از اعلام حکم قطعی دادگاه و یک مورد بعد از اعلام حکم است. اگر مجرم در زمان جرم عاقل بوده ولی بعد از ارتکاب جرم دچار جنون شده باشد حکم دادگاه تا زمانی بررسی پزشک و درمان یافتن مجرم به تاخیر خواهد افتاد. چنانچه مجرم بعد از فهمیدن حکم قطعی دادگاه دچار جنون شود در این شرایط رای هر چه باشد باید اجرا گردد.
راه های اثبات جنون چگونه است؟
تا قبل از این که جنون مجرم برای دادگاه به اثبات نرسد، جنون داشتن مجرم توسط دادگاه تایید نخواهد شد. در پزشک قانونی کارشناسان و پزشکان متخصصی وجود دارد که تمام ابعاد مغزی مجرمان را مورد بررسی قرار می دهند. این کار باعث می شود مجرمی که دارای سلامت عقل بوده و می داند که تاثیر جنون بر مسئولیت کیفری چیست، نتواند خود را به عنوان یک مجرم دارای جنون معرفی کند.
جنون، بیماری با درجات متفاوت است به همین دلیل باید از راه های مختلفی برای اثبات آن استفاده شود. انجام دادن آزمایش از روش های مرسوم تشخیص جنون است. آزمایش هایی که باید به صورت مداوم و پیوسته از افراد مشکوک به جنون گرفته شود. علاوه بر پزشکان، برای اثبات بیماری جنون از روانشناسان نیز کمک گرفته می شود. روش دیگر تحقیق کردن از اطرفیان مجرم است. دادگستری کارشناسانی را به محل زندگی مجرم فرستاده تا توضیحاتی از اقوام دوستان و اطرفیان او بشنوند
کلام آخر
جنون بیماری است که اگر مجرمی به آن مبتلا باشد و برای دادگاه جنون مسجل شود در قبال جرم صورت گرفته مجازات نمی شود. در این مقاله، بعد از تعریف جنون در قانون مجازات اسلامی به بررسی انواع جنون پرداختیم. سپس تاثیر جنون بر روی مسئولیت کیفری چیست شرح داده شد و در انتهای مقاله نیز راهای اثبات جنون را بیان کردیم.
