ارکان جرم و مجازات خرید مال مسروقه چیست؟
سرقت یکی از انواع جرم هایی به شمار می آید که از گذشته وجود داشته و روز به روز به دلیل وضع بد اقتصادی شاهد بیشتر شدن دزدی ها هستیم. مسلما هرچه آمار مربوط به این جرم افزایش پیدا کند به همان نسبت ناامنی و بی نظمی در جامعه بیشتر می شود و افکار و امنیت عمومی نیز به مشکل می خورد. اما موضوعی که باید به آن اشاره کنیم، این است که اگر مال خری و خرید مال مسروقه در کشور ما متوقف شود، آمار دزدی نیز کاهش پیدا خواهد کرد، چراکه سارقان برای فروش اموال دزدی به مشکل بر خواهند خورد. از همین رو پلیس با سختگیری زیاد به دنبال افراد مال خر است تا بتواند با پیدا کردن آن ها شرایط را تحت کنترل در بیاورد. در ادامه همراه ما باشید تا با ارکان جرم و مجازات خرید مال مسروقه آشنا شوید.
منظور از مال مسروقه چیست؟
در ماده 267 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، معنی سرقت با ربودن مال متعلق به غیر مشخص شده است. همانطورکه می دانید، ربودن از لحاظ لغوی بار منفی دارد و به عملی گفته می شود که یک شخص به صورت مخفیانه و بدون آنکه کسی متوجه شود، شی یا پولی را از مالک آن برمی دارد. پس با توجه به این تعاریف می توان گفت تعریف سرقت یک تعریف جامع و هوشمندانه است. حال در رابطه با اینکه مال مسروقه چیست باید بگوییم به مال و شی که از طریق سرقت به دست بیاید مال مسروقه گفته می شود که خرید و فروش آن نیز جرم به شمار می آید و در قانون مجازاتی برای آن تعیین شده است.
البته نکته دیگری وجود دارد که باید به آن اشاره کنیم و آن این است که سرقت به طور کلی به دو دسته تقسیم می شود که این دو دسته عبارتند از: سرقت حدی و سرقت تعزیری که هر کدام شرایط مخصوص به خود را دارند و در قانون مورد بحث و جرم انگاری قرار گرفته اند.
-
سرقت حدی
برای آنکه یک سرقت در دسته سرقت های حدی قرار گیرد، باید 9 شرط وجود داشته باشد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم. برای چنین سرقتی مجازات حدی در نظر گرفته شده است و مجازات آن برابر با مجازاتی می باشد که اسلام برای دزدی درنظر گرفته است. شروطی که برای سرقت حدی در نظر گرفته شده اند عبارتند از:
- از نظر قانون، شی ربوده شده باید ارزش مالی داشته باشد.
- مال یا اموالی که به سرقت رفته اند، باید پیش از سرقت در محل امنی چون گاو صندوق بوده باشد.
- سارق از روش هایی چون شکستن درب، باز کردن گاو صندوق و … مال را به سرقت برده باشد. (به این عمل هتک حرز گفته می شود)
- سارق عمل هتک حرز را انجام داده باشد و اموال را از منطقه امنی که بوده خارج کرده باشند.
- هتک حرز باید به صورت مخفیانه انجام شده باشد.
- سارق نباید پدر یا جد پدری فرد باشد.
- در منطقه ای که دزدی رخ داده، نباید قحطی وجود داشته باشد.
- شی یا مالی که به سرقت رفته است، نباید از قبل جزو اموال مسروقه بوده باشد.
- مال و شی که به سرقت رفته است، باید از اموال شخصی باشند، نه اموال مربوط به دولت و عموم؛ چراکه در چنین حالتی سرقت از نوع حدی نخواهد بود.
-
سرقت تعزیری
اگر سرقتی که رخ داده است شروط بالا را نداشته باشد، سرقت از نوع تعزیری خواهد بود و مجازات مربوط به خودش را خواهد داشت. البته گاهی اوقات سرقت از نوع حدی است، اما مدرکی برای اثبات آن وجود ندارد و با توجه به این موضوع سرقت از نوع تعزیری به شمار خواهد آمد. مجازاتی که برای این نوع از سرقت تعیین می شود، به نحوه ارتکاب جرم، شرایط موجود و … بستگی دارد و قاضی پرونده تعیین کننده آن است.
ارکان جرم خرید مال مسروقه
اکنون که شما با معنی سرقت و معنی های مختلف آن آشنا شدید، به موضوع اصلی یعنی خرید مال مسروقه بر می گردیم و در این بخش ارکان آن را بررسی می کنیم. در ماده 662 قانون مجازات اسلامی، ارکان این جرم مشخص شده اند و عنصرهای مختلفی را برای آن درنظر گرفته اند. عنصر مادی که به این جرم مربوط می شود، شامل تحصیل، مخفی کردن، پذیرفتن و معامله کردن مال مسروقه است. باید گفت که طبق آمار دامنه مربوط به این جرم وسعت زیادی دارد و اکثر اقدامات مربوط به مال مسروقه به عنصر مادی مربوط می شوند.
عنصر معنوی دیگر ارکانی است که می توان برای این جرم درنظر گرفت و به حالتی مربوط می شود که سوء نیت عام در کنار سوء نیت خاص قرار می گیرد. منظور از سوء نیت عام این است که فرد باید به مسروقه بودن مال یا حداقل اوضاع و احوال موجود آگاه باشد. سوء نیت خاص نیز به شرایطی گفته می شود که فرد قصد انجام اقدامی بر مال مسروقه را داشته باشد.
این جرم عنصر قانونی نیز دارد که در ماده 662 قانون مجازات اسلامی به آن پرداخته شده است. مجازاتی که در این ماده از قانون تعیین شده برابر با شش ماه تا سه سال حبس یا 74 ضربه شلاق تعزیری می باشد.
حکم خرید مال مسروقه بدون اطلاع قبلی
زمانی که صحبت از خرید مال مسروقه بدون اطلاع قبلی مطرح می شود، دو فرض ایجاد خواهد شد که این دو فرض عبارتند از:
فرض اول
فرض اول به زمانی مربوط می شود که شخص به طور مستقیم متوجه سرقتی بودن مال نمی شود، اما شرایطی که وجود دارد نشان می دهد مال مسروقه است. برای مثال شرایطی را تصور کنید که یک شخص در محل به دزدی معروف است و روزی یک شی را بدون جعبه و کارتن برای فروش نزد شما می آورد؛ چنین شرایطی می تواند نشان دهنده مسروقه بودن مال باشد، از همین رو توصیه می شود اقدامات لازم را انجام دهید تا مطمئن شوید که مال دزدی نیست. دقت داشته باشید که اگر مال مسروقه باشد و شما بررسی های لازم را انجام نداده باشید، مرتکب جرم شده اید و باید مجازات شوید.
فرض دوم
شرایط دیگر به زمانی مربوط می شود که شخص به هیچ عنوان از مسروقه بودن مال مطمئن نیست و هیچ نشانه ای وجود ندارد که با توجه به آن ها به سرقتی بودن مال شک کند. در چنین حالتی، فرد طبق ماده 662 جریمه نخواهد شد؛ چراکه جرمی مرتکب نشده است.
کلام آخر
همانطورکه مطالعه کردید، در این مقاله در رابطه با جرم خرید مال مسروقه، ارکان و مجازاتی که برای آن درنظر گرفته شده است صحبت کردیم. حال اگر شما آگاهانه یا اتفاقی دچار چنین پرونده ای شده اید، پیشنهاد ما به شما این است که از یک وکیل پایه یک دادگستری کمک بگیرید تا بررسی و مشاوره های لازم انجام شود و بهترین اقدامات صورت گیرد.
