آیا نوه از پدربزرگ و مادربزرگ ارث می برد؟
آیا نوه از پدربزرگ و مادربزرگ ارث می برد از سوالاتی است که در خصوص تقسیم ارثیه بین وراث پرسیده می شود. در این خصوص مواردی مانند ارث به نوه یتیم، ارث بردن نوه از پدربزرگ در صورت فوت مادر، ارث بردن نوه از پدربزرگ در صورت فوت پدر و ارث نوه دختری مطرح می شوند. به همین دلیل قصد داریم در این مطلب در این خصوص صحبت کنیم.
یکی از شروط اصلی برای اینکه نوه از پدربزرگ یا مادربزرگ ارث ببرد، فوت شدن فرزند مستقیم آن در زمان تقسیم ارث است. با توجه به این مورد سهم الارث نوه نیز بر طبق میزان سهم پدر و مادرش تعیین خواهد شد. اگر نوه پسر باشد، سهم وی دو برابر نوه دختری محاسبه می شود.
بر اساس قوانینی که در کشور ما وجود دارد، بعد از فوت شخص دارایی وی به بازماندگان میرسد. در صورت وجود خویشاوندانی مانند فرزند، همسر، نوه و … دارایی فرد فوت شده به این افراد می رسد. یکی از خویشاوندان نسبی که بعد از فوت فرد دارایی ممکن است به وی برسد، نوه است. در این خصوص باید به سوال اینکه آیا نوه از پدربزرگ و مادربزرگ ارث می برد، پاسخ داده شود. ما در مقاله ای با عنوان ارث مردی که فرزند ندارد به چه کسی می رسد، نیز در خصوص تقسیم ارث در موارد خاص صحبت کرده ایم.
آیا نوه از پدربزرگ و مادربزرگ ارث می برد؟
به منظور پاسخ به این پرسش که آیا نوه از پدربزرگ و مادربزرگ ارث می برد، در این بخش مطالبی را ذکر خواهیم کرد. این سوال ممکن است در مورد پدربزرگ و مادربزرگ هر کدام به تنهایی نیز مطرح شود. باید گفت که پاسخی که به این گونه سوالات داده می شود، مشترک است؛ چراکه از نظر قانون فرقی بین ارث از طرف پدربزرگ یا مادربزرگ وجود ندارد.
بر اساس قانون مدنی که در کشور ما بر طبق قوانین شرعی تهیه و تنظیم شده است، هنگامی که فردی فوت می کند دارایی وی باید در بین خویشاوندان نسبی و اقوام سببی تقسیم شود. به همین دلیل در تقسیم ارث هر فرد با دو گروه افراد سر و کار داریم:
- ارث خویشاوندان سببی: در مورد تقسیم ارث به خویشاوندان سببی باید از زن و شوهر نام برد. در این خصوص شخص دیگری نمی تواند نسبت به ارث درخواستی ارائه کند به جز خویشاوندان نسبی!
- ارث خویشاوندان نسبی: منظور از خویشاوندان نسبی افرادی هستند که با آنها نسبت داریم مانند والدین(پدر و مادر)، هم نیا شامل بردار و خواهر و یا فرزند و نوه. سایر خویشاوندانی که با آنها نسبت داریم، نیز در این دسته بندی قرار دارند.
همانطور که می دانید یکی از خویشاوندانی که نسبی محسوب می شود، نوه است. در صورت فوت فرد این سوال مطرح می شود که آیا نوه می تواند از مادربزرگ و پدربزرگ خود ارث ببرد یا نه. بر اساس قانون به منظور ارث بردن از قیم، تنها در صورت داشتن نسبت خونی نسبی و یا سببی ممکن است. همچنین در این صورت قیم زودتر از محجور فوت می کند که در این صورت ارث بردن امکان پذیر است؛ اما همانطور که در ابتدا ذکر شد تنها در صورت فوت فرزند اصلی جد، امکان تعلق ارث به نوه وجود دارد.
قانون ارث نوه از پدربزرگ و مادربزرگ
در ادامه بحث اینکه آیا نوه از پدربزرگ و مادربزرگ ارث می برد، باید گفت که بر اساس مواد 862 و 889 قانون افرادی که نسبت نسبی دارند و به دلیل نسبت خونی و تولد با فرد فوت شده رابطه خویشاوندی دارند، می توانند از وی ارث ببرند. این افراد به سه طبقه تقسیم می شوند که بر اساس دوری و نزدیکی نسبت، درجه بندی می شوند:
- خویشاوندان نسبی طبقه اول: شامل افرادی مانند پدر، مادر، فرزند، فرزندان فرزندان متوقی و …
- خویشاوندان نسبی طبقه دوم: جد، برادر، خواهر و فرزندان خواهر و برادر
- خویشاوندان نسبی طبقه سوم: شامل عمو، خاله، عمه و دایی به همراه فرزندانشان
بر همین اساس فرزندان فرزندان متوفی که در حقیقت همان نوه هستند، می توانند از موروث خود ارث ببرند. با این وجود باید به این نکته توجه کنید که وجود نوه در طبقه اول به این معنی نیست که ارث پدر بزرگ و مادربزرگ مستقیما به وی می رسد! در واقع همانطور که گفته شد در صورت فوت پدر و مادر قبل از فوت پدربزرگ یا مادر بزرگ، ارث آنها به نوه خواهد رسید.
به این سیستم قانونی در کشور ما قائم مقامی گفته می شود. به این معنی که که اگر فردی فوت کند و برای وی خویشاوند نسبی درجه یکی نباشد، خویشاوند درجه دو می تواند به عنوان جایگزین مطرح شود و ارث ببرد.
کلام آخر
در این مقاله در خصوص اینکه آیا نوه از پدربزرگ و مادربزرگ ارث می برد، صحبت شد. همانطور که ذکر شد یکی از شروط آن، فوت پدر و مادر نوه قبل از فوت پدربزرگ و مادربزرگ است. اگر در لحظه فوت یکی از فرزندان آنها که نسبت عمو، دایی، خاله یا عمه با نوه دارد، زنده باشد، ارث به وی می رسد. به همین دلیل در این خصوص باید به زمان فوت خویشاوندان نسبی و سببی دقت شود.
