انواع و ارکان وصیت در حقوق مدنی

وصیت شیوه ای هست که فرد می تواند از طریق آن راجع به اموال و دارایی ایی که در طول زندگی جمع آوری کرده تصمیم گیری نماید. البته وصیت فقط به مال و دارایی مالی مختص نیست بلکه می تواند عبادات و سایر مسایل معنوی را نیز در بر گیرد. قانون برای وصیت ارکان متفاوتی را لحاظ نموده که هر کدام از این ارکان دارای قواعد و ویژگی های خاص خود هستند. در این مقاله دادخواه وکالت می خواهیم به انواع و ارکان وصیت در حقوق مدنی اشاره کنیم.

وصیت چیست؟

وصیت به معنای سفارش هست. البته می توان آن را یک فرمان یا حکم نیز تلقی کرد. سفارشی که یک فرد بعد از کوتاه شدن دستش از دنیا از وکیل یا اطرافیان خود دارد. در واقع می توان وصیت را این گونه برشمرد، قولی که یک شخص انتظار دارد بعد از وفاتش به وسیله فرد معتمدش به اجرا در آید. ارکان وصیت در حقوق مدنی با یکدیگر تمایزاتی داشته و فردی که وصیت نامه در دست او بوده یا این که برای اجرای وصیت انتخاب شده از نظر شرعی مسئول هست، تمام مواد مربوط به وصیت نامه را عمل کند. در واقعی دینی هست که اگر در اجرای آن سهل انگاری کند تاوان اخروی برای او خواهد داشت. از طرف دیگر سهل انگاری در عمل به وصیت و پیامد های آن می تواند تاوان قانونی نیز داشته باشد.

انواع وصیت کدام است؟

کسانی که در پی نوشتن وصیت هستند باید بدانند که وصیت دو نوع قسم و رکن اصلی داشته و باید نسبت به ارکان وصیت در حقوق مدنی اطلاعات خود را کامل کنند.

• وصیت عهدی: برخی از افراد در وصیت نامه های خود لحاظ می کنند بعد از این که مردن سرپرستی فرزندانشان را فلان شخص بر عهده گیرد. از طرف دیگر ممکن است شخص در وصیت نامه نوشته باشد که فلان شخص فلان مبلغ را از او طلب دارد یا این که فلان مبلغ باید از فلان شخص گرفته و به فرزندانش داده شود. تمام مثال های ذکر شده را می توان وصیت عهدی بر شمرد. یعنی وصیتی که در آن متوفی فرد دیگری را برای انجام عهد هایش در دنیا انتخاب می کند.
• وصیت تملیکی: این وصیت به دارایی ها اختصاص دارد. متوفی در وصیت تملیکی وضعیت مالکیت یک سوم از اموالش را مشخص می کند. به طور مثال، وصیت می کند سه دانگ از منزل به همسرش داده شود.

شرایط وصیت چگونه است؟

برای این که ارکان وصیت در حقوق مدنی به درستی لحاظ و وصیت از نظر قانون اعتبار داشته باشد باید شرایط زیر در آن رعایت گردد:

• نوشتاری بودن وصیت: هنگامی که فرد با خط خود اقدام به نوشتن وصیت نامه می کند، می توان با قطعیت وصیت را مربوط به شخص دانست. البته برخی از افراد، عموما فرآیند رسیدگی به وصیت و نوشتن آن را بر عهده وکیل می گذراند. در هر دو مورد، اهمیت وصیت کتبی یکی می باشد. در صورتی که وصیت به صورت قول یا گفتار شفاهی بوده، لازم است حداقل دو نفر به عنوان شاهد جهت تایید وصیت در دادگاه حاضر کنند.
• بالغ بودن موصی: کودک نمی تواند یک وصیت نامه داشته باشد؛ زیرا او سن قانونی برای نوشتن وصیت و تصمیم گیری راجع به دارایی  را نداشته، به علاوه حقوق معنوی نیز به گردن کودکان نیست. به همین منظور، ضرورت دارد شخص وصیت کننده حتما از مراحل بلوغ گذشته و سن و سال قانونی داشته باشد.
• سالم بودن موصی: شخصی که الزایمر داشته یا این که دارای جنون آنی هست، وصیت او مورد تایید نخواهد بود؛ زیرا از شروط مهم وصیت آن بوده که فرد در نهایت سالمی ذهن آن را نوشته باشد. وصیت شخص مجنون و دیوانه را قانون نخواهد پذیرفت. علاوه بر این، هوشیار بودن موصی نیز اهمیت دارد. چنانچه موصی، موقعی که مست کرده وصیتی کند وصیت او ارزش قانونی ندارد.
• اختیاری بودن وصیت: وصیت باید به اراده موصی و انتخاب و اختیار او نوشته شود. نباید در نوشتن وصیت، موصی مجبور یا تهدید شده باشد.
• مرگ طبیعی: وصیت افرادی که خود کشی می کنند مورد پذیرش واقع یست. موصی باید با مرگ طبیعی از دنیا رفته باشد تا وصیتی که کرده لازم الاجرا شود.

کلام آخر

وصیت در لغت، معنای سفارش را می دهد و فرد وصیت کننده موصی نامیده می شود. وصیت به دو نوع تملیکی و عهدی تقسیم شده که هر کدام از این رکن وصیت، تعاریف مختص به خود را دارند. در مقاله حاضر به ارکان وصیت در حقوق مدنی و شرایطی که برای درستی وصیت نیاز بوده پرداختیم.