اعاده دادرسی چیست و روند قانونی آن به چه صورت است؟

در این مقاله دادخواه وکالت درصدد توضیح این سوال که اعاده دادرسی چیست، هستیم. قانون به متهمین، فرصت اعتراض می دهد. این فرصت می تواند در قالب اعاده دادرسی بیان گردد. به همین منظور، بعد از بررسی موضوع در دادگاه حکم قطعی و نهایی بلافاصله توسط قاضی داده نمی شود. بلکه به فردی که حکم اولیه بر علیه او صادر شده حق اعتراض خواهند داد. بعد از بررسی هایی که نسبت به این اعتراض صورت پذیرفت، رای دادگاه علنی شده و دیگر متهم یا وکیل او نمی توانند رای قطعی را از طریق اعاده دادرسی برگردانند. روش های متنوعی وجود داشته که برای تغییر حکم به نفع متهم می توان به عنوان ابزار اعتراضی از آن ها استفاده نمود. در واقع، روش اعاده حق دادرسی، جزء آخرین راه هایی هست که وکیل از آن استفاده می کند تا شاید راهی برای مبرا کردن متهم یا کم کردن میزان جزای آن باشد.

اعاده دادرسی چیست؟

در فرهنگ لغت، اعاده را می توان جبران یا بازگرداندن تعبیر نمود. در علم حقوق این عبارت به معنی برگرداندن حکم دادرسی می باشد. بنابراین، منظور از اعاده دادرسی این هست که حکم مختومه شده، مورد اعتراض قرار گیرد و در این فرآیند دادگاه مجدد به بررسی پرونده به طور کامل بپردازد. در واقع هر دادگاهی به راحتی با این درخواست موافقت نمی کند. بلکه امکان یافتن این مورد، نیازمند داشتن شرایط خاص متهم هست. به عبارتی، وکیلی که چنین درخواستی را مطرح می نماید باید دلیلی قاطع و منطقی نیز برای قاضی بیان کرده تا موافقت قاضی با درخواست او صورت گیرد. به طور مثال، رای دادگاه با موضوعی که خواهان به آن دلیل به دادگاه مراجعه نموده یکی نباشد. یا این که وکیل فرد، حکم را با مقررات و مواد مربوطه دارای منافات تشخیص دهد. گاهی نیز شهادت های دروغ می تواند در رای قطعی تاثیرگذار بوده، به محض تشخیص شهادت دروغ، فرآیند اعاده دادرسی عملی می گردد. پرونده هایی وجود داشته که در دوره اعاده و با بازنگری ها و کارشناسی هایی که مجدد روی موضوع شده با تغییر حکم، همراه بوده است.

مهلت اعاده دادرسی چقدر است؟

حال که دانستیم اعاده دادرسی چیست، سوال درباره مهلت قانونی اعاده دادرسی پیش خواهد آمد. برای اعاده دادرسی باید مهلت را در نظر گرفت. قانون برای کسانی که در کشور سکونت دارند حداکثر 20 روز و برای افرادی که مجرم شناخته شده اند و حضور فیزیکی در کشور داشته، 60 روز مهلت اعاده دادرسی خواهد داد. تمام فعالیت ها توسط فرد یا وکیل او باید ظرف بیست روز به سرانجام برسد. به این صورت، هر مدرکی که نیاز بوده تا با استفاده از آن بتوان وجود مکر یا تقلب در مدارک موجود دادگاه را ثابت نمود، جمع آوری گردد. بعد از یافتن یک مدرک که در بی گناه بودن فرد، موثر بوده یا این که به طور قطعی وجود حیله در مدارک قبلی را نشان دهد، داگاه مجدد برگذار می شود. در برگذاری دوباره دادگاه که با حکم اعاده دادرسی یا همان بررسی دوباره حکم، صورت گرفته مدارک ارایه و در حکم دادگاه، تغییرات چشمگیری پیش خواهد آمد. البته به این عنوان نیست که هر زمان نتیجه اعاده دادرسی با موفقیت و به نفع متهم همراه هست، بلکه دادگاه هایی وجود داشته که در دوره بازرسی دوباره نیز حکم همان حکم قبل می باشد.

احتمال قبولی اعاده دادرسی چقدر است؟

افرادی  که متوجه شده اند اعاده دادرسی چیست، این سوال ذهن آن ها را درگیر می کند که آیا احتمال بالایی برای قبولی این اعاده توسط دادگاه وجود دارد یا خیر. به این ترتیب آن ها نمی دانند که باید تا چه حد نسبت به این فرصت قانونی امیدوار باشند. در زیر به عناصری که می توانند این احتمال قبولی را بالا ببرند اشاره می کنیم:

• منصف بودن قاضی: چنانچه قاضی از انصاف بالایی برخوردار بوده و تمام جوانب را نیز بسنجد و پذیرای نقص رای قبلی خود باشد، احتمال قبولی دادرسی دوباره توسط او افزایش می یابد.
• حوصله و صبر قاضی: قاضی که مدارک موجود را اساس کار قرار داده و حوصله کافی برای بررسی دوباره مدارک و مرور مدارک جدید نداشته باشد ممکن است نسبت به دادرسی دوباره تمایل نداشته و به نوعی ایجاد مانع کند.
• مدارک کافی: مدارکی که دال قطعی هستند اگر در زمان مناسب ارایه گردند، می توانند با قطعیت بر روی قبولی اعاده دادرسی موثر واقع شوند.

دلایل رد اعاده دادرسی چیست؟

بعد از درک اهمیت این سوال که اعاده دادرسی چیست، باید بیان کنیم، عواملی هستند که می توانند اسباب رد این درخواست را مسبب شوند. دادگاه برای نپذیرفتن اعاده دادرسی دلایل گوناگونی دارد. دلایل رد بازرسی دوباره می تواند شامل گزینه های زیر باشد:

• ناقص بودن درخواست

برای دادرسی دوباره فرمی وجود دارد که فرد خواهان باید دادخواست را به طور کامل پر نماید. چنانچه بخش کوچکی از دادخواست ناقص باشد می تواند باعث رد تقاضای دادرسی دوباره گردد. به همین منظور، ضرورت دارد که به طور واضح و کامل فرم موجود با اطلاعات واقعی پر شود.

• نداشتن شرایط دادرسی مجدد

وقتی تمام ابعاد برای اعاده دادرسی فراهم نباشد، درخواست توسط دادگاه پذیرفته نخواهد شد.

• درخواست خارج از مهلت

همانطور که بیان شد درخواست باید در محدوده زمانی که توسط قانون تعیین شده بیان گردد. چنانچه فردی به ارایه درخواست در زمانی نامناسب مبادرت ورزد، وقتی که مهلتی برای اعاده دادرسی نبوده، دادخواست رد می گردد.

کلام آخر

در این مقاله ما بررسی کردیم که اعاده دادرسی چیست و چه زمانی می توان این کار را انجام داد. به علاوه، بیان شد چه دلایلی می تواند اسباب رد اعاده را فراهم گردد. اعاده همان فرصت یا شانسی بوده که طی آن می توان به بازگشت قاضی از حکمی که داده امیدوار بود.