عقد مزارعه چیست و چه احکامی دارد؟

عقد مزارعه چیست، واژه مزارعه به معنی با همدیگر کاشتن می باشد و مطابق با قوانین حقوقی بعد از تنظیم عقد مزارعه یکی از طرفین معامله می تواند زمینی را برای مدت زمان مشخص و جهت انجام زراعت در اختیار شخص دیگری قرار دهد، شایان ذکر است که مطابق با این نوع قرارداد محصولی که بدست می آید باید بین طرفین معامله تقسیم گردد. در ادامه این مطلب قصد داریم به بررسی شرایط و احکام عقد مزارعه بپردازیم، به شما همراهان عزیز پیشنهاد می دهیم برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه تا پایان مطلب همراه ما باشید.

شرایط عقد مزارعه چیست؟

عقد مزارعه دارای شرایط خاصی است که در زمان تنظیم این نوع قرارداد ، طرفین معامله باید به این شرایط توجه داشته باشند. از مهم ترین شرایط عقد مزارعه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. مدت زمان عقد مزارعه:

در زمان عقد مزارعه باید مدت زمان مشخصی بر اساس ماه یا سال برای مزارع مشخص شود، اگر مدت زمان عقد مزارعه به صورت واضح تعیین نشود در این صورت عقد مزارعه معتبر نیست. برای درک بهتر این موضوع به این مثال توجه داشته باشید، اگر در عقد مزارعه برای کشت گندم فقط 6 ماه پاییز و زمستان در نظر گرفته شود، در حالیکه که این محصول در فصل بهار نیز می روید چنین عقدی باطل خواهد بود، زیرا هدف طرفین قرارداد از کشت گندم حاصل خواهد نشد.

2. تعیین نوع زراعت:

طرفین باید در عقد مزارعه نوع محصولاتی که کشاورز تمایل به کاشتن آن را دارد مشخص نمایند، اگر نوع محصولات مشخص نشود عقد مزارعه به صورت دقیق و معتبر تنظیم نشده است و باطل خواهد بود.

3. تعیین مخارج:

طرفین این نوع عقد باید مخارجی که برای انجام امور کشاورزی مورد نیاز است را معین کنند، به عنوان مثال محصولاتی نظیر کود، بذر و… از انواع محصولات مورد نیاز و ضروری برای انجام کشاورزی به شمار می روند که باید مقدار آن ها به همراه مخارجی که برای خرید این محصولات صرف می شود در عقد مزارعه درج گردد. در صورتی که در عقد مزارعه، مخارج مورد نیاز تعیین نشود بدون تردید عقد باطل خواهد بود و فاقد اعتبار حقوقی است.

برسی ارکان عقد مزارعه

در زمان عقد این نوع قرارداد باید طرفین معامله درباره ارکان عقد مزارعه اطلاعات لازم را داشته باشند تا بتوانند قراردادی قانونی را تنظیم کنند، اما ارکان عقد مزارعه چیست، در پاسخ به سوال مذکور باید بگوییم که در قوانین مدنی ارکان مربوط به قرارداد مزرعه ذکر شده است که این نوع ارکان عبارتند از:

1. کشاورز یا مزارع که با توجه به عقد مزارعه قرار است روی زمین مالک فعالیت کشاورزی خود را انجام دهد.
2. شخص یا عامل که مالک اصلی یا منافع زمین می باشد.
3. مشخص نمودن مدت عقد و نوع زراعت از مهم ترین ارکان عقد مزارعه به شمار می رود.
4. اهلیت داشتن عامل و کشاورز
5. قبول شرایط عقد مزارعه از سمت کشاورز و عامل
6. قانونی بودن جهت معامله
7. مشخص بودن موضوع معامله

احکام قانونی عقد مزارعه

برای عقد مزارعه ماده های مختلفی در قوانین مدنی وضع شده است که در نظر گرفتن هر یک از این ماده های قانونی در زمان تنظیم این نوع قرارداد از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. اگر شما اطلاعات لازم را در زمینه احکام قانونی عقد مزارعه ندارید بهتر است برای تنظیم قرارداد مزارعه از وکیل متخصص کمک بگیرید.

از مهم ترین احکام قانونی عقد مزارعه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. ماده 518 قانونی مدنی:

مزارعه عقدی است که به موجب آن صاحب زمین برای مدت مشخصی زمین خود را در اختیار کشاورز برای انجام زراعت قرار می دهد و حاصل محصولات باید تقسیم شود.

2. ماده 519 قانونی مدنی:

در عقد مزارعه حصه هر یک از طرفین باید به نحوه اشاعه نظیر ربع، ثلث، نصف و… تعیین شود و اگر به نحو دیگری باشد احکام مزارعه جاری نخواهد شد.

3. ماده 520 قانون مدنی:

در زمان عقد قرارداد مزارعه جایز است شرط گردد که یکی از طرفین علاوه بر حصه ای از حاصل، باید مال دیگری را نیز به طرف مقابل دهد.

4. ماده 524 قانون مدنی:

نوع زرع باید در زمان عقد قرارداد مزارعه تعیین گردد مگر اینکه مطابق با عرف بلد، معلوم یا عقد برای مطلق زراعت باشد که در صورت اخیر، عامل در اختیار نوع زراعت مختار است.

5. ماده 526 قانون مدنی:

هر یک از طرفین قرارداد ( عامل یا مزارع ) می توانند در صورت غبن، نسبت به فسخ عقد مزارعه اقدام نمایند.

6. ماده 527 قانون مدنی:

اگر زمین به واسطه فقدان آب یا هر نوع علت دیگری از این قبیل، از قابلیت انتقال خارج شود و رفع مانع نیز ممکن نباشد عقد مزارعه فسخ می گردد.

7. ماده 528 قوانین مدنی:

اگر شخص ثالثی پیش از اینکه زمین مورد مزارعه تسلیم عامل گردد آن را غصب نماید، عامل می تواند عقد مزارعه را فسخ کند، در صورتی که غصب پس از تسلیم واقع گردد وی حق فسخ ندارد.

8. ماده 529 قوانین مدنی:

عقد مزارعه بنا بر فوت متعاملین یا احد آن ها باطل نمی گردد مگر اینکه مباشرت عامل شرط گردد که در این صورت به فوت وی عقد فسخ می شود.

9. ماده 532 قوانین مدنی:

در عقد مزارعه اگر شرط شود که تمام ثمره مال عامل یا مزارع باشد، عقد باطل خواهد بود.

10. ماده 533 قوانین مدنی:

اگر عقد مزارعه بنا بر علتی باطل گردد تمام حاصل مال صاحب بذر خواهد بود و طرف دیگر که مالک زمین، صاحب عمل و… است به نسبت آن چیزی که مالک بوده مستحق اجرت المثل است. در صورتی که بذر مشترک بین عامل و مزارع باشد اجرت المثل و حاصل نیز به باید به نسبت بذر بین آن ها تقسیم گردد.

11. ماده 539 قانون مدنی:

اگر مزارعه پس از ظهور ثمره فسخ گردد هر یک از طرفین قرارداد ( عامل یا مزارع ) به نسبتی که بین آن ها مقرر بوده است شریک در ثمره خواهند بود، لیکن از تاریخ فسخ تا برداشت حاصل هر یک به اخذ اجرت المثل زمین، عمل و سایر مصالح الملک خود که به حصه مقرر به طرف دیگر تعلق می گیرد مستحق خواهد بود.

12. ماده 540 قوانین مدنی:

اگر مدت زمان عقد مزارعه منقضی گردد و زرع به ثمر نرسیده باشد، مزارع حق دارد که زراعت را ازاله نماید یا آن را به اخذ اجرت المثل ابقاء کند.

13.ماده 542 قوانین مدنی:

خراج زمین به عهده عامل یا مالک می باشد مگر اینکه خلاف آن شرط شده باشد، سایر مخارج زمین نیز بر حسب تعیین طرفین یا به صورت متعارف است.

کلام آخر

قرارداد مزارعه یکی از رایج ترین قرارداد ها در بین کشاورزان و زمین داران به شمار می رود، همانطور که در این مطلب مطالعه کردید بعد از تنظیم این نوع قرارداد، مالک موظف است برای مدت زمانی مشخص زمین خود را در اختیار کشاورز یا زارع قرار دهد تا وی بتواند محصول معینی را در زمین کشت نماید. در زمان عقد قرارداد مزارعه باید شرایط این نوع عقد مورد توجه قرار بگیرد در غیر این صورت عقد مزارعه باطل خواهد بود.

در این مطلب از وب سایت دادخواه وکالت با شرایط و احکام قانونی عقد مزارعه چیست، آشنا شدید، امیدواریم با مطالعه این مطلب توانسته باشید اطلاعات لازم را در این زمینه بدست آورده باشید.