نکاح شغار و شرایط آن
نکاح شغار که به نکاح مبادله یا عوضی نیز معروف است، نوعی ازدواج می باشد که به موجب آن دو سرپرست با مهر قرار دادن دختر یا خواهرشان، آن ها را به همسری یکدیگر در می آورند. این نوع ازدواج دارای شرایط خاصی است، در ادامه این مطلب از وب سایت دادخواه وکالت قصد داریم ضمن بررسی ازدواج شغار به بررسی شرایط این نوع ازدواج بپردازیم.
نکاح شغار چیست؟
به واسطه عقد نکاح رابطه زوجیت بین زن و شوهر ایجاد می شود و حقوق ناشی از زوجیت نیز بر آن ها واجب می گردد. عقد نکاح به دو نوع مختلف عقد نکاح دائم و عقد نکاح موقت تقسیم بندی می گردد که به بعد از خواندن صیغه عقد زن و مرد به یکدیگر محرم خواهند شد. در صورتی عقد نکاح صحیح خواهد بود که زن و مرد به انجام ازدواج رضایت داشته باشند. شایان ذکر است که برخی از شروط نیز باعث باطل کردن عقد نکاح می شوند که بهتر است قبل از انجام ازدواج، زن و مرد درباره شروط باطل کننده نکاح اطلاعات لازم را بدست آورند.
نکاح مبادله یکی دیگر از انواع عقد نکاح به شمار می رود که در دوران قبل از اسلام، این نوع ازدواج رواج داشته است و امروزه نیز در برخی از کشورها می توان مواردی از نکاح مبادله را مشاهده کرد. در این نوع نکاح برای زن هیچ مهریه ای تعیین نمی شود و مطابق با نکاح مبادله فردی، دختر یا خواهر خود را به عقد فرد دیگری در می آورد و طرف مقابل نیز موظف است که در ازای آن دختر یا خواهرش را به عقد وی درآورد.
دلیل نامگذاری نکاح شغار چیست؟ ممکن است این سوال به ذهن شما خطور کرده باشد که در پاسخ به آن باید بگوییم که شغار به معنی خالی بودن می باشد و این نوع نکاح نیز خالی از تعیین مهریه برای زوجه است و مهریه زن در اولین ازدواج بدست آوردن حق ازدواج با زن دیگری می باشد و همین امر باعث می شود که هر دو زن بدون مهریه باشند و مردان از مهریه آن ها بهرهمند گردند.
شرایط ازدواج شغار چیست؟
از مهم ترین شرایط ازدواج شغار ( مبادله ) می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مردی که ولی قهری دختر است ( پدر ) یا حق ولایت بر او را به لحاظ عرفی در اختیار دارد ( برادر ) می تواند دختر یا خواهرش را به عقد مرد دیگری درآورد، با این شرط که آن مرد نیز باید دختر یا خواهرش را به عقد وی درآورد. در این شرایط مهریه هر یک زوجه ها بدست آوردن ناموس ( بضع ) زن دیگر است.
- در این نوع نکاح برای هیچکدام از خانم ها مهریه ای در نظر گرفته نمی شود و تعیین مهریه در عقد نکاح در اختیار شوهران آن ها قرار می گیرد و شوهران مالک مهریه هستند.
- برای انعقاد هر نوع عقد نکاحی، رضایت طرفین ضروری است، بنابراین در صورتی که زن ها قصد انجام نکاح شغار را نداشته باشند این نوع عقد صحیح نخواهد بود و هیچ نوع رابطه زوجیت بین طرفین انجام نمی شود. شایان ذکر است که عدم رضایت طرفین باعث عدم نفوذ عقد نکاح مبادله خواهد شد.
نحوه انجام نکاح مباله ( نکاح عوضی )
در خصوص نحوه انجام این نوع عقد نکاح باید بگوییم که در عقد نکاح شغار یکی از مردان باید بگوید که:” دختر یا خواهر خودم را به عقد نکاح تو در می آورم، به شرط اینکه خواهر یا دختر خودت را به عقد نکاح من در آوری و مهریه هر یک از خانم ها ازدواج دیگری می باشد”. شایان ذکر است که این شرط باید توسط طرفین مورد قبول قرار بگیرد.
حکم نکاح شغار چیست؟
در خصوص حکم نکاح مبادله باید بگوییم که این نوع عقد نکاح باطل است و رسول اکرم نیز پس از رسیدن به رسالت پیامبری انجام این نوع نکاح را ممنوع اعلام کردند. در شرایطی که زن رضایت بر انجام این نوع نکاح داشته باشد باز هم این نوع عقد صحیح نخواهد بود و آثاری از زوجیت را به همراه نخواهد داشت، در این صورت هیچ تفاوتی بین نکاح مبادله موقت با نکاح مبادله دائم وجود ندارد و انجام هر یک از آن ها ممنوع است.
کلام آخر
ازدواج یکی از اساسی ترین انواع عقد است که برای تشکیل خانواده انجام می شود و به موجب آن رابطه زوجین بین زن و مرد برقرار می شود. بعد از جاری شدن صیغه عقد نکاح هر یک از زوجین باید وظایف خود را انجام دهند تا بتوانند در زندگی مشترک به آرامش برسند.
همانطور که در این مطلب مطالعه کردید نکاح شغار نیز یکی دیگر از انواع عقد محسوب می شود که در زمان های قبل از اسلام انجام این نوع ازدواج رواج داشته است و امروزه در برخی از مناطق نیز هنوز انجام این نوع نکاح به رسمیت شناخته می شود. انجام این نوع ازدواج به ضرر زن ها می باشد و حق و حقوق ضایع می شود به همین دلیل از نظر اسلام این نوع ازدواج باطل و غیر قانونی است.
