قرار کارشناسی دادگاه چیست؟ ⚖️【آپدیت آخر】
بررسی مسائل فنی و تخصصی در یک پرونده حقوقی یا کیفری نیاز به کارشناسی دارد. قرار کارشناسی دادگاه نیز به عنوان یک تصمیم قضایی از طرف دادگاه بدین منظور کاربرد دارد. مسائلی که از حوزه تخصص قضات خارج است از طریق صدور قرار کارشناسی مورد ارزیابی قرار می گیرند. کارشناس رسمی دادگستری با داشتن تخصص و دانش کافی در این خصوص نظر فنی خود را به دادگاه اعلام می کند. در صورتی که برای امور کیفری یا حقوقی خود نیاز به راهنمایی دارید می توانید در این خصوص با بهترین وکیل مشهد مشورت کنید.
قرار کارشناسی دادگاه چیست؟
به منظور روشن شدن ابعاد مختلف یک پرونده و دریافت نظرهای فنی و تخصصی قرار کارشناسی دادگاه صادر می شود. قاضی پرونده نمی تواند در برخی از جنبه های تخصصی ورود کند و بدین منظور تصمیم می گیرد که نظر کارشناسی در این رابطه را جویا شود. در این صورت پرونده به منظور اخذ نظریه تخصصی به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع داده می شود. با دریافت نظر فنی کارشناس امکان صدور رای نهایی توسط دادگاه نیز فراهم می شود.
فرض کنید که یک دادخواست در خصوص تقسیم ترکه یک زمین از طرف خواهان به دادگاه ارائه شده است. در این صورت باید مواردی مانند ابعاد زمین، نقشه های معماری، نوع کاربری، فضای سبز و خیابان و کوچه در زمین مورد نظر مشخص شوند. در این خصوص می توانید با بهترین وکیل ملکی در مشهد مشورت کنید.
این روند نیاز به تخصص و دانش کافی در این خصوص دارد و قاضی نمی تواند در آن ورود کند. به همین دلیل پرونده برای کارشناسی تخصصی به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع داده می شود. بر اساس نظر کارشناس، رای نهایی دادگاه نیز صادر می شود. مواردی مانند قرار کارشناسی ملکی، کارشناسی نفقه، کارشناسی کیفری و … از نمونه قرار کارشناسی دادگاه هستند که در حال حاضر بیشتر شاهد آنها هستیم.
موارد صدور قرار کارشناسی دادگاه
بدیهی است که تمام پرونده هایی که به دادگاه ارائه می شوند، نیاز به کارشناسی تخصصی ندارند! موارد صدور قرار کارشناسی دادگاه عبارتند از:
- در صورت فنی و تخصصی بودن موضوع دعوا و نیاز به بررسی بیشتر و تخصصی تر مانند دعاوی پزشکی، ساختمانی، محاسباتی و …
- نیاز به کارشناسی تخصصی به منظور کنترل و ارزیابی دارایی و اموال مورد مناقشه مانند کارشناسی ملک، اموال منقول و …
- نیاز به ارزیابی تخصصی توسط کارشناس به منظور مشخص کردن میزان خسارت در تصادفات رانندگی یا حوادث ساختمانی
- در مواردی از قبیل نیاز داشتن به تشخیص درستی ادعاهای طرفین دعوا مانند ادعا مبنی بر جعل کردن امضاء، تشخیص عیب های تخصصی و فنی و ایراد مصالح
نکات مهم در رابطه با قرار کارشناسی
هنگامی که برای یک پرونده قرار کارشناسی صادر می شود، باید به برخی از نکات مهم توجه کرد که عبارتند از:
- اختیاری بودن انجام قرار کارشناسی با توجه به ضرورت پرونده توسط قاضی
- تعیین مدت زمان رسیدگی به پرونده توسط کارشناس و اظهار نظر در خصوص کارشناسی وی توسط دادگاه
- پرداخت هزینه کارشناسی توسط طرفی که دعوا را مطرح کرده است. ( گاهی ممکن است هزینه بین طرفین تقسیم شود)
- امکان عدم تبعیت دادگاه از نظریه کارشناسی! ( چراکه نظریه کارشناس جنبه ارشادی دارد)
- در صورت رد نظر کارشناسی توسط دادگاه باید دلایل قانونی توسط دادگاه ارائه شود.
- صدور رای نهایی توسط دادگاه با توجه به نظر کارشناس و دلایل دیگر
با توجه به این نکات در خصوص قرار کارشناسی دادگاه باید گفت که رسیدگی عادلانه به برخی از پرونده ها نیازمند دریافت نظر فنی و تخصصی می باشد. با این شیوه قاضی می تواند از دانش تخصصی حوزه های مختلف برای صدور رای منصفانه و عادلانه بهره مند شود؛ البته همانطور که ذکر شد رای دادگاه بعد از کارشناسی می تواند با نظر کارشناس تفاوت داشته باشد.
معمولا حجم کار قاضی بالا است و وی نمی تواند در خصوص پرونده های تخصصی اظهارنظر کارشناسی کند. به همین دلیل اغلب برای پرونده ایی که به کارشناسی نیاز دارند؛ این قرار صادر می شود. با توجه به این موضوع، پرونده برای کارشناس رسمی دادگستری ارسال می شود تا وی نظر خود را در خصوص آن به دادگاه اعلام کند.
شرایط صدور قرار کارشناسی
همانطور که ذکر شد با توجه به نظر قاضی و نوع پرونده امکان صدور قرار کارشناسی دادگاه وجود دارد. به همین دلیل ما در این بخش در خصوص شرایط صدور قرار کارشناسی مواردی را ذکر خواهیم کرد:
- تخصصی بودن پرونده: باید گفت که تنها در مواردی قرار کارشناسی صادر شود که پرونده دارای جنبه تخصصی باشد. این موارد از حوزه تخصصی قاضی خارج هستند و به همین دلیل قرار کارشناسی صادر می شود.
- در صورت تقاضای طرفین (خواهان و خوانده) یا دادگاه: باید به این مورد اشاره کرد که گاهی طرفین دعوا تصمیم می گیرند که موضوع پرونده را به کارشناس ارجاع دهند. از طرف دادگاه نیز چنین درخواستی امکان پذیر است و در چنین مواردی قرار صادر شود.
وظیفه کارشناس در قرار کارشناسی دادگاه چیست؟
با توجه به اینکه بنا به ضرورت برخی پرونده ها نیاز به صدور قرار کارشناسی است، کارشناس رسمی دادگستری وظایفی دارد که به شرح زیر می باشند:
- کارشناس باید موضوع پرونده را بررسی کند: قاضی در خصوص پرونده یک موضوع تخصصی را به کارشناس ارجاع می دهد و وی باید در این خصوص بررسی های لازم را انجام دهد.
- به دست آوردن اطلاعات کافی: کارشناس رسمی دادگستری وظیفه دارد که در مورد موضوع تخصصی اطلاعات مورد نیاز را بر اساس پرونده استخراج کند.
- آزمایش های مختلف در خصوص پرونده: گاهی نیاز است برای پی بردن به جنبه های تخصصی پرونده، آزمایشاتی توسط کارشناس انجام شود.
- اعلام اظهار نظر به دادگاه: کارشناس باید بعد از بررسی های لازم نظریه خود را در خصوص پرونده به شکل مکتوب به دادگاه تقدیم کند.
کارشناسی پرونده
با توجه به اینکه هر پرونده ای ممکن است دارای جنبه تخصصی نیز باشد که قاضی به آن اشراف نداشته باشد، فرآیندی تحت عنوان کارشناسی پرونده مطرح می شود. در این صورت صدور رای بر اساس عدالت انجام می شود و به همین دلیل این مورد گاهی توسط قاضی مطرح می شود.
این امکان وجود دارد که بخشی از پرونده به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع پیدا کند. همچنین گاهی کل پرونده نیاز به بررسی توسط افراد متخصص و خبره را دارد. بدیهی است که کارشناس باید مدارک پرونده را بررسی کند و بعد از انجام تحقیقات، نظر خود را به صورت مکتوب ارائه دهد.
باید گفت که قرار کارشناسی دادگاه موجب می شود که جنبه های تخصصی پرونده شفاف و روشن شوند. این موضوع موجب می شود که روند رسیدگی به پرونده نیز با سرعت بیشتری انجام شود و هیچ گونه ابهامی در این خصوص مطرح نشود. به همین دلیل روی قرار کارشناسی پرونده بسیار تاکید شده است و در بیشتر پرونده هایی که دارای جنبه تخصصی هستند این قرار صادر می شود.
دلایل صدور قرار کارشناسی
قرار کارشناسی بر اساس نظر قاضی به دلایل مختلفی صادر می شود. همانطور که ذکر شد اصلی ترین دلیل آن وجود جنبه های فنی در پرونده های مختلف می باشد. ما در این جا به برخی از دلایل اهمیت قرار کارشناسی دادگاه اشاره خواهیم کرد:
- امکان تحقق عدالت و انصاف در پرونده: هنگامی که شخص متخصص به پرونده ورود پیدا می کند، جزییات با دقت بیشتری بررسی می شوند. این موضوع می تواند به این موضوع کمک کند که رای نهایی قاضی منصفانه باشد و موجب کاهش صدور رای ناعادلانه خواهد شد.
- کمتر شدن حجم کار قاضی: با ارجاع پرونده های تخصصی به کارشناس رسمی دادگستری دیگر نیاز به صرف زمان زیادی برای هر پرونده توسط قاضی نیست! با توجه به حجم بالای کار هر قاضی با این شیوه وی می تواند تمرکز بیشتری روی جنبه های حقوقی پرونده داشته باشد.
- معتبر شدن رای نهایی دادگاه: هنگامی که رای دادگاه بر اساس نظر کارشناس صادر شود اعتبار بالاتری خواهد داشت. در جلسه اجرای قرار کارشناسی رای نهایی بر اساس نظر کارشناس صادر می شود.
کلام آخر
دعاوی که در دادگاه ها مطرح می شوند دارای جنبه های حقوقی و تخصصی هستند. در خصوص جنبه های حقوقی قاضی می تواند رای نهایی را با توجه به تخصص خود در این زمینه صادر نماید؛ اما گاهی پرونده دارای جنبه تخصصی در حوزه های دیگر مانند ملکی، نفقه و … می باشد. به همین دلیل در چنین مواردی بنا به تشخیص قاضی، قرار کارشناسی دادگاه صادر می شود. کارشناس رسمی دادگستری عهده دار این بررسی و تحقیق می باشد و باید نظر خود را در خصوص پرونده اعلام کند.
