حکم بدوی یعنی چه؟

حکم بدوی یعنی چه، هر گاه اختلافی میان دو یا چند نفر رخ دهد حل آن را باید به مرجعی صالح واگذار کرد. این مرجع پس از بررسی موضوع و استعمال اظهارات طرفین، حکم صادر می کند. کم، تصمیم دادگاه در مورد موضوع اختلاف بوده و  دارای آثار حقوقی مهمی است. حکمی که در اولین مرحله رسیدگی صادر می شود بدوی نام دارد. حکم بدوی موقتی هست و امکان اعتراض به آن وجود دارد. اگر یکی از طرفین عوا به حکم بدوی اعتراض کند پرونده به دادگاه تجدید نظر ارسال و در این دادگاه مجدد بررسی می شود. در ادامه این مقاله دادخواه وکالت به توضیح کلی این حکم حواهیم پرداخت.

حکم بدوی یعنی چه؟

دادگاه بدوی اولین مرجع رسیدگی به یک دعوی حقوقی و کیفری هست. این دادگاه با بررسی دلایل و مدارک ارایه شده توسط طرفین دعوا حکمی را صادر می کند که به آن حکم بدوی گفته می شود. بدوی ممکن است حکم محکومیت باشد که در آن دادگاه طرفی از دعوا را محکوم به انجام کاری یا پرداخت مبلغی می کند یا حکم برایت بوده که دادگاه طرفی از دعوا را از اتهام وارده مبرا می کند.

بدوی در صورتی که یک یاز طرفین دعوا نسبت به آن اعتراض داشته باشد قابل تجدید نظر است. دادگاه تجدید نظر، دادگاهی بالاتر از دادگاه بدوی است که وظیفه رسیدگی به اعتراضات نسبت به احکام بدوی را بر عهده دارد. دادگاه تجدید نظر با بررسی دلایل اعتراض حکم بدوی را تایید، نقض یا اصلاح می کند. بنابراین بدوی حکمی بوده که در اولین مرحله رسیدگی به یک دعوی حقوقی یا کیفری صادر می شود و قابل تجدد نظر است.

حق خواهان برای طرح دعوا در دادگاه صالح چیست؟

صلاحیت دادگاه برای حکم بدوی به معنای توانایی و شایستگی آن دادگاه در رسیدگی به دعوای مطرح شده هست. این صلاحیت به دو دسته تقسیم می شود:

• صلاحیت ذاتی

صلاحیتی است که دادگاه به موجب قانون برای رسیدگی به دعوای خاصی دارد. برای مثال، رسیدگی به دعوای مطالبه وجه در صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی است.

• صلاحیت محلی

صلاحیتی بوده که دادگستری بنا بر قانون برای رسیدگی به دعوایی که در آن محل واقع شده، دارد. برای مثال، رسیدگی به دعوای ناشی از تصادف در صلاحیت دادگاه محل وقوع تصادف است.

خواهان دعوا حق دارد دعوای خود را در دادگاهی طرح کند که صلاحیت رسیدگی به آن دعوا را دارد. اگر دادگاهی که دعوا در آن مطرح شده است فاقد صلاحیت باشد باید قرار عدم صلاحیت صادر کند. در قانون و آیین دادرسی مدنی قواعد متعددی برای تعیین صلاحیت دادگاه بدوی پیش بینی شده است. این قاوعد با توجه به نوع دعوا، محل وقوع دعوا، اقامت گاه خواهان یا خوانده و سایر عوامل تعیین می گردد. برای مثال طبق ماده 11 قانون دادرسی مدنی در صورتی که خوانده دعوا شخص حقوقی باشد دادگاهی صالح است که در حوزه آن، مرکز اصلی یا شعبه یا نمایندگی شخص حقوقی واقع شده باشد. در صورتی که خواهان دعوا قصد داشته صلاحیت دادگاه را تغییر دهد باید طبق مقررات قانونی درخواست خود را به دادگاه بدوی اعلام کند. دادگاه بدوی پس از بررسی درخواست قرار متقاضی را صادر می کند. صلاحیت دادگاه برای حکم بدوی یکی از اصول مهم دادرسی بوده که رعایت آن موجب حفظ حقوق خواهان و خوانده دعوا می شود.

رای دادگاه بدوی را چگونه اصلاح کنیم؟

اصلاح رای دادگاه بدوی یکی از راه های جبران اشتباهات احتمالی دادگاه در صدور حکم بدوی است. آن اصلاح می تواند به دو صورت انجام شود، تصحیح رای به معنای اصلاح اشتباهات مادی در رای صادره از دادگاه می باشد. به عنوان مثال، اشتباه در ذکر نام  یا مشخصات طرفین دعوی، اشتباه در محاسبه میزان خسارات یا اشتباه در تعیین نوع مجازات، از جمله مواردی هستند که ی توانند با تصحیح رای برطرف شوند.

ابطال رای به معنای لغئ رای صادره از دادگاه می باشد. امر امر در شرایطی صورت می گیرد که رای صادره از دادگاه دارای اشکالاتی اساسی باشد. به عنوان مثال، اگر دادگاه بدوی در رسیدگی به پرونده  مرتکب تخلف شود یا اگر رای صادره بر خلاف قانون باشد، دادگاه تجدید نظر می تواند رای بدوی را ابطال کند. برای اصلاح رای دادگاه حکم بدوی بایددرخواست اصلاح یا  ابطال  به رای را به دادگاه تجدید نظر ارایه کرد. این درخواست باید به صورت کتبی و همراه با دلایل و مستندات لازم باشد. دادگاه تجدید نظر پس از بررسی درخواست، قرار مقتضی را صادر می کند. در صورتی که این دادگاه درخواست ارایه شده جهت ابطال یا اصلاح را وارد تشخیص دهد رای بدوی بر اسا همان رد یا قبول خواهد شد.

اعتراض به حکم بدوی چگونه است؟

اعتراض به حکم بدوی حقس است که قانون برای هر فردی که از رای صادر شده در دادگاه بدوی رضایتی ندارد قائل می شوند. این اعتراض در واقع فرصتی برای احقاق حق و جبران خساراتی بوده که در دادگاه بدوی بر فرد تحمیل کرده اند. اعتراض به این حکم باید در مدت قانونی آن یعنی 20 روز از تاریخ ابلاغ حکم بدوی  به دادگاه تجدید نظر تقدیم شود. دادخواست تجدید نظر باید حاوی مشخصات طرفین دعوی، موضوع دعوی،  بدوی و دلایل اعتراض باشد. جهت اعتراض به حکم بدوی در قانون دادرسی به موراد زیر اشاره می کنیم:

• ادعای عدم اعتبار مستندات دادگاه
• ادعای فقدان شرایط قانون شهادت شهود
• ادعای عدم توجه قاضی به دلایل ابرازی
• ادعای عدم صلاحیت قاضی یا دادگاهی که مرجع حکم می باشد.

در صورت قبول اعتراض، دادگاه تجدیدنظر پرونده را بررسی و حکم جدیدی صادر می کند. این حکم می تواند با حکم بدوی مطابقت داشته باشد یا آن را نقض کند. بنابراین اعتراض به بدوی فرتی ارزشمند برای کسانی است که رای صادره را قبول ندارند. با استفاده از این فرصت می توان حق خود را احقاق کرد و از خسارات احتمالی جلوگیری نمود.

کلام آخر

حکم بدوی نقطه عطفی در روند رسیدگی به یک پرونده حقوقی است. این حکم می تواند مسیر رسیدگی به پرونده را تعیین کند و تاثیر به سزایی در نتیجه نهایی دعوا داشته باشد. از این رو، اهمیت دارد که طرفین دعوا  به این حکم توجه کنند. در پایان به مخاطبان توصیه می کنیم  که در صورت صدور حکم دادگاه بدوی علیه خود ناامید نشوند. بدوی حکمی قطعی نبوده و امکان اعتراض به آن وجود دارد. مخاطبان می توانند با کمک وکلای منخصص نسبت به اعتراض حکم دادگاه بدوی اقدام کنند.