زمان انکار و تردید در اسناد

گاهی اوقات شرایطی پیش می آید که یک شخص با استناد به یک سند عادی در دادگاه، علیه شخص دیگری ادعایی را مطرح می کند، اما در چنین موقعیتی طرف مقابل نیز می‌ تواند این ادعا را رد کند و از خود در برابر آن سند دفاع و به اصالت سند اعتراض کند؛ حال این اعتراض به چه شکل است؟ این اعتراض به این صورت است که شخص یا انتساب سند به خود را رد می کند که اصطلاحا به این کار انکار سند گفته می شود یا انتساب آن سند به شخص دیگر را مورد تردید قرار می دهد که این کار نیز در قانون تردید نسبت به سند نامیده می شود. حال ما تصمیم داریم در این مقاله از دادخواه وکالت در رابطه با انکار و تردید در اسناد صحبت کنیم و به مفهوم آن ها بپردازیم.

البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که براساس قانون آیین دادرسی مدنی، ادعای انکار و تردید در اسناد تنها در یک بازه زمانی خاص قابل مطرح کردن می باشد، از همین رو اگر طرفین در رابطه با این موضوع اطلاع نداشته باشند، ممکن است باعث پایمال و ضایع شدن حق آن ها شود. بنابراین در این مقاله در رابطه با مهلت در نظر گرفته شده برای انکار و تردید نیز صحبت می کنیم تا با علم بر این موضوع از ضایع شدن حق خود جلوگیری کنید.

زمان در نظر گرفته شده برای انکار و تردید سند عادی

اگر قرار است یکی از طرفین بعد از آنکه ادعایی را مطرح کرد، ادعای انکار و تردید نیز تنظیم شود، این کار باید در بازه زمانی مناسبی انجام شود؛ چراکه این ادعا در نتیجه ی نهایی دادگاه تاثیر دارد. از همین رو در ماده 217 قانون آیین دادرسی و مدنی مشخص شده است که اظهار تردید یا انکار نسبت به سند ارائه شده باید تا جلسه اول دادرسی تنظیم شود؛ در غیر این صورت دیگر امکان چنین کاری وجود نخواهد داشت. همچنین باید گفت که اگر در جلسه دادگاه شخص در رابطه با این موضوع سکوت کند یا در رابطه با صحت و سقم آن نظری ندهد، حسب مورد آثار انکار و سکوت بر او مترتب خواهد شد. در حالت دیگر ممکن است رأی دادگاه بدون دفاع خوانده صادر شود که در چنین موقعیتی خوانده می تواند ضمن واخواهی از آن، انکار و تردید را نیز به دادگاه اعلام کند.

در نتیجه می توان گفت اگر خوانده بخواهد نسبت به اسناد غیر رسمی انکار یا تردید وارد کند، باید پیش از اولین جلسه دادرسی به این امر مبادرت کند، اما اگر به هر دلیلی این اتفاق نیفتاد و شخص نتوانست پیش از جلسه اول درخواست انکار و تردید در اسناد را مطرح کند، باید در اولین جلسه دادرسی و درست زمانی که نوبت به ارائه دفاع می شود نسبت به آن اقدام کند.

حالت دیگر این است که خواهان بخواهد نسبت به اسناد عادی یا غیر رسمی که خوانده در جلسه اول به دادگاه ارائه داده است انکار یا تردید وارد کند، باید در جلسه اول و درست در نخستین نوبت نسبت به دفاع از خود اقدام کند. پس با توجه به این توضیحات که در رابطه با زمان انکار و تردید در اسناد گفتیم، باید به این نکته توجه داشته باشید که اگر یکی از طرفین در اولین جلسه دادرسی حضور نداشته باشد، زمان انکار و تردید را از دست می دهد؛ البته اگر تا همان جلسه اول لایحه‌ ای را تنظیم کرده باشد، به موجب آن می تواند بعدا اقدامات لازم را انجام دهد. دقت داشته باشید که اگر فرصت مذکور از دست برود، دیگر جایی برای جبران نخواهد ماند.

استثنائات مربوط به زمان انکار و تردید اسناد

در بخش قبل به این موضوع اشاره کردیم که آخرین زمان برای تنظیم انکار و تردید در اسناد، تا اولین جلسه دادرسی است؛ اما باید به این موضوع نیز اشاره کرد که این امر نیز استثنائاتی دارد که عبارتند از:

قانونگذار در ماده 96 و 97 قانون آیین دادرسی مدنی به شکل صریح اعلام کرده است که ارائه سند در جلسه بعد از اولین جلسه دادرسی نیز بلامانع خواهد بود. در ماده 199 این قانون نیز آمده است که اگر دادگاه بخواهد حقایق و اسناد دیگری را موردبررسی قرار دهید، پس از مهلت های مزبور نیز اسناد و مدارک را می پذیرد. در چنین موقعیتی، با توجه و احترام به اصل تناظر، به طرف مقابل نیز این فرصت داده می شود تا درصورت تمایل نسبت به اصالت سند ادعای انکار و تردید در اسناد را مطرح کند؛ حتی اگر از اولین جلسه دادرسی نیز زمانی گذشته باشد!

دیگر حالت استثنایی که در رابطه با مهلت انکار و تردید در اسناد وجود دارد، به احکام غیابی مربوط می شود؛ به طوری که خوانده می تواند ضمن واخواهی نسبت به حکم صادر شده، ادعای خود در رابطه با انکار یا تردید را اعلام نماید. البته باید گفت که این کار نیز باید تا اولین جلسه دادرسی واخواهی انجام شود.

آیا اصالت سند در مورد انکار یا تردید باید ثابت شود؟

در ماده ی 217 الی 219 قانون آیین دادرسی مدنی، شخصی که سند را ارائه می دهد موظف به اثبات اصالت آن در مورد انکار یا تردید است و شخصی که نسبت به سند عادی ارائه شده توسط طرف مقابل ادعای انکار یا تردید را وارد کرده هیچ تکلیفی برای اثبات اصالت سند نخواهد داشت. همچنین در ماده 96 قانون آیین دادرسی مدنی، مشخص شده که خواهان مکلف است اصل اسنادی که رونوشت آن ها را ارائه داده در جلسه اول دادرسی به دادگاه تسلیم کند تا اصالت آن موردبررسی قرار گیرد.

کلام آخر

در این مقاله به اینکه زمان انکار و تردید در اسناد چیست پرداختیم و گفتیم که زمان تنظیم این ادعا یک موضوع حائز اهمیت به شمار می آید؛ به طوری که اگر از مهلت زمان آن بگذرد و شخص سپس ادعای انکار و تردید داشته باشد، دیگر مورد پذیرش قرار نخواهد گرفت. البته این مورد استثنائاتی نیز داشت که به آن ها نیز در این مقاله اشاره شد و اکنون شما می توانید با این اطلاعات که در اختیارتان قرار گرفت بهترین عملکرد را داشته باشید.