جرم نبش قبر و مجازات آن در قانون مجازات اسلامی
خانه نهایی جسد انسان را قبر می دانند. بنابراین هر گونه تجاوز به قبر برای درآوردن جسد، بی احترامی قلمداد می شود. اگر فردی که چنین کاری را انجام داده مجوز نداشته باشد جرم نبش قبر مرتکب شده و برای رسیدگی به پرونده، ماموران آن را به دادگاه می آورند. انجام اقدامات تعمیراتی برای بازسازی قبر و گذاشتن سنگ جدید بر روی آن جرم نمی باشد. ولی اگر اغراضی باعث چنین فعلی شده یا فرد بیماری از قصد و با هدف تجاوز به حریم جسد، قبر را شکافته، پیگیری قانونی لازم الجرا است. در این مقاله از دادخواه وکالت نبش قبر و تبعات وابسته به آن مورد تحلیل قرار خواهد گرفت.
چرا نبش قبر گناه دارد؟
در اسلام احکامی ویژه برای دفن کردن مرده وجود دارد. این مورد نشان از توجه خاص این دین و مذهب تشیع به جسد و خاکسپاری آن می دهد. همانطور که شرایط دفن باید برای یک چهره مردمی و مشهور انجام شود همان آداب برای یک فرد فقیر و یا مجنون نیز لازم به اجرا خواهد بود. اگر واقعیتی پشت مساله حفر قبر وجود داشته باشد از تاثیر گناه این کار کاسته خواهد شد. واقعیتی که فقط در شرایطی آشکار می گردد که جسد مورد بررسی مجدد قرار گیرد. گاهی بحث جان یک انسان در میان است. در این شرایط فقها نیز علاوه بر گناه ندانستن این کار برای نجات جان فرد دیگر نبش قبر را الزامی می دانند.
جرم نبش قبر و مجازات آن چگونه است؟
اگر برگه ای به عنوان اجازه قانونی در دست خطا کار نباشد، حداقل مجازاتی که برای او تعیین می شود نود و یک روز و حدکثر آن سیصد و شصت روز حبس خواهد بود. سال ها پیش گروهی بودند که به قبرستان می رفتند و قبر ها را می شکافتند و کفن اجساد را به سرقت می بردند. این افراد بعد از دستگیری باید تاوان دو جرم را می دادند. جرمی اول کندن قبر و از بین بردن حرمت جسد و جرم دیگر سرقتی که از میت کرده بودند. موقعیتی نیز وجود دارد که حفاری قبر از نگاه قانون جرم و خطا نیست. این موقعیت زمانی به وجود می آید که مدت طولانی از دفن شدن میت می گذرد. بعد از گذشت سی و یک سال از دفن، جسد پودر و با خاک یکسان می شود. در چنین مواقعی افرادی که با هدف پیدا کردن گنج به کندن قبر اقدام کرده اند با جرم هتک حرمت به جنازه روبرو نمی شوند؛ زیرا جنازه ای در قبر وجود ندارد. البته فی نفسه این کار برای پیدا کردن گنج نیز اشکال داشته و رسیدگی قانونی خواهد داشت.
نبش قبر در چه مواردی واجب است؟
چه موقع می توان گفت جرم نبش قبر رخ نداده است؟ گاهی لباس مرده برای او نبوده و شخص دیگری مالک آن می باشد. بر اساس شرایط پیش آمده اقربای میت تصمیم می گیرند که مرده را با همان کفن دفن کنند که این یک لباس غصبی برای مرده محسوب می شود و بر اساس اعتقادات، آرامش را در جهان دیگر از او سلب می کند.
اجازه شکافتن قبر برای تعویض کفن، در دست قاضی دادگاه است. البته توضیحات و بیانات ارائه شده باید برای دادگاه قانع کننده باشد. گاهی غصب و ایجاد شک در زمینی که قبر در آن قرار داشته می تواند اسباب درخواست نبش قبر را فراهم کند. در این شرایط، هر کار بدون مجوزی به عنوان جرم شناخته می شود. داشتن مدرک و ثابت کردن غصب محل دفن، می تواند دلیل مناسبی برای دادگاه جهت دادن مجوز حساب آید. این اتفاق به ندرت رخ می دهد که طلا و یا شی با ارزشی، ارادی و یا غیر ارادی همراه مرده در قبر گیرد. اگر چنین کاری رخ داده نبش قبر با مجوز انجام شدنی است.
مراحل قانونی نبش قبر چگونه است؟
مجوز کندن قبر دارای مراحلی قانونی است. به همین منظور نخست باید درخواستی آماده گردد که در آن دلیل نبش قبر به طور کاملا واضح، شرح داده شود. این دادخواست باید به بررسی دادستان درآید. بعد از تایید و گرفتن نظر مثبت دادستان، مجوز مکتوب ضروری می باشد. بدون اجازه دادستان حفر و یا انتقال مرده جرمی غیر قابل بخشش خواهد بود.
کلام آخر
جرم نبش قبر در طبقه بندی مسایل حقوقی قرار می گیرد. دانستن جزا و تاوان نبش قبر، می تواند باعث پرهیز از چنین اقدامی بدون مجوز شود. گاهی نبش قبر لازم بوده و کاری از دست کسی بر نمی آید، در این موقع باید مراحل قانونی این کار برای دریافت جواز طی گردد. مسیری که به موافقت دادستان خاتمه می یابد.
