بخشش مهریه در قبال حضانت دائم فرزند
آیا میتوان خوشبختی آینده فرزند را با حقوق مالی امروز معامله کرد؟ این سوالی است که ذهن بسیاری از مادران را در آستانه جدایی به خود مشغول میکند. تصور کنید در مسیری قرار گرفتهاید که باید بین مهریه، که پشتوانه مالی شماست، و حضانت فرزندتان، که تمام دنیای شماست، یکی را برگزینید. این یک دوراهی احساسی و در عین حال، یک چالش حقوقی پیچیده است. آیا قانون به شما اجازه میدهد که مهریه خود را ببخشید تا بتوانید هر روز فرزندتان را در آغوش بگیرید؟ پیامدهای این تصمیم بزرگ چیست و آیا راهی برای بازگشت وجود دارد؟
حضانت فرزندان پس از طلاق چگونه مشخص میشود؟
پیش از هر چیز، باید بدانیم که قانون در مورد نگهداری از فرزندان پس از جدایی والدین چه میگوید. طبق ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی، نگهداری از کودکان هم حق و هم تکلیف پدر و مادر است . این یعنی هیچکدام از والدین نمیتوانند به سادگی از این مسئولیت شانه خالی کنند و در عین حال، هر دو برای در کنار فرزند بودن، حق قانونی دارند .
وقتی زن و شوهر تصمیم به جدایی میگیرند، دادگاه همزمان با صدور حکم طلاق، تکلیف حضانت را نیز روشن میکند . قانون یک چارچوب کلی مشخص کرده است:
- حضانت فرزندان (چه دختر و چه پسر) تا پایان ۷ سالگی با مادر است .
- پس از ۷ سالگی تا سن بلوغ (۹ سالگی برای دختران و ۱۵ سالگی برای پسران)، حضانت با پدر خواهد بود .
پس از رسیدن به سن بلوغ، خود فرزند میتواند انتخاب کند که با کدامیک از والدین زندگی کند .
اما یک نکته بسیار کلیدی وجود دارد که بر تمام این قوانین اولویت دارد: مصلحت طفل. تبصره ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی به صراحت میگوید که در صورت وجود اختلاف، دادگاه با در نظر گرفتن آنچه به صلاح کودک است، تصمیم نهایی را میگیرد . این یعنی ممکن است دادگاه تشخیص دهد که ماندن کودک بالای ۷ سال نزد مادر یا سپردن کودک زیر ۷ سال به پدر، به نفع اوست و برخلاف قاعده کلی حکم دهد.
بخشش مهریه در برابر حضانت فرزند: آیا این توافق قانونی است؟
حال به سوال اصلی میرسیم. آیا مادر میتواند با بخشیدن مهریه، حضانت فرزندش را برای همیشه به دست آورد؟ پاسخ کوتاه این است: بله، چنین توافقی امکانپذیر است، اما با شرایط و نکاتی مهم.
در دنیای حقوق، بحثهایی در این زمینه وجود دارد. برخی حقوقدانان معتقدند چون حضانت یک «تکلیف» است، قابل معامله یا واگذاری نیست . اما نگاه غالب و رویه قضایی در دادگاهها این است که حضانت جنبه «حق» نیز دارد و والدین میتوانند بر سر واگذاری این حق به یکدیگر توافق کنند .
این توافق معمولاً در قالب یک «صلح» انجام میشود. یعنی زن مهریه خود را در برابر به دست آوردن حق حضانت، به شوهرش صلح میکند. دادگاهها، به خصوص در طلاقهای توافقی، این نوع توافقات را محترم میشمارند و آن را در حکم طلاق قید میکنند، به شرطی که مخالف مصلحت کودک نباشد .
اتخاذ چنین تصمیم سرنوشتسازی نیازمند آگاهی کامل از جزئیات قانونی است. وبسایت وکیل کده این بستر را مهیا کرده تا شما بتوانید به سادگی با یک وکیل آنلاین در ارتباط باشید و تمام سوالات خود را بپرسید. کارشناسان ما به شما کمک میکنند تا بهترین مسیر را برای خود و فرزندتان پیدا کنید.
توافق بر سر حضانت دائم و مهریه
بسیاری از افراد تصور میکنند با عبارت «حضانت دائم» در توافقنامه، دیگر هیچکس نمیتواند فرزند را از آنها جدا کند. این تصور کاملاً درست نیست و اینجاست که اهمیت مشاوره حقوقی مشخص میشود.
مهمترین نکتهای که باید بدانید این است: هیچ توافقی نمیتواند مصلحت و سلامت کودک را نادیده بگیرد. ماده ۴۱ قانون حمایت خانواده به دادگاه این اختیار را میدهد که هر زمان تشخیص دهد توافق والدین به ضرر کودک است، در آن دخالت کند . دادگاه میتواند حضانت را از فردی که صلاحیت ندارد بگیرد یا برای نظارت بر او، ناظر تعیین کند .
پس حتی اگر شما با بخشش کامل مهریه، حضانت دائم را به دست آورده باشید، اگر در آینده ثابت شود که شرایط زندگی شما یا صلاحیتتان برای نگهداری از کودک تغییر کرده و به صلاح او نیست، طرف مقابل میتواند از دادگاه درخواست بازنگری در مورد حضانت را داشته باشد .
بنابراین، هنگام تنظیم توافقنامه باید به چند نکته کلیدی توجه کرد:
- شفافیت کامل: تمام جزئیات مربوط به حضانت، شرایط ملاقات طرف دیگر، و اینکه دقیقا چه مقدار از مهریه در قبال آن بخشیده میشود، باید به صورت واضح و بدون ابهام در توافقنامه ذکر شود.
- ثبت رسمی: این توافق باید یا در دفتر اسناد رسمی به ثبت برسد یا به عنوان بخشی از توافقات طلاق، در دادگاه صورتجلسه و در حکم نهایی قید شود تا قابلیت اجرایی پیدا کند .
- آگاهی از پیامدها: باید بدانید که این توافق یک قرارداد لازمالاجراست و تا زمانی که مصلحت کودک ایجاب نکند، طرفین ملزم به پایبندی به آن هستند.
نوشتن اوراق قضایی مانند لایحه یا اظهارنامه برای ثبت این توافقات، کاری تخصصی است. مجموعه وکیل کده با داشتن تیمی از حقوقدانان، خدمات مربوط به تنظیم انواع اوراق قضایی را برای شما انجام میدهد تا با خیالی آسوده، حقوق خود را پیگیری کنید.
آیا مادر میتواند حضانت را بدون بخشش مهریه به دست آورد؟
پاسخ مثبت است. بخشیدن مهریه تنها راه نیست. قانون شرایطی را پیشبینی کرده که اگر پدر صلاحیت لازم برای نگهداری از فرزند را نداشته باشد، حضانت از او گرفته شده و به مادر سپرده میشود، بدون آنکه مادر نیازی به بخشیدن حقوق مالی خود داشته باشد . این شرایط که به «سلب حضانت» معروف است، موارد زیر را در بر میگیرد:
- اعتیاد زیانآور به الکل، مواد مخدر یا قمار .
- اشتهار به فساد اخلاقی و فحشا .
- ابتلا به بیماریهای روانی که به تشخیص پزشکی قانونی، برای سلامت کودک مضر باشد .
- سوءاستفاده از کودک یا وادار کردن او به کارهای ضداخلاقی مانند تکدیگری یا قاچاق .
- ضرب و جرح کودک به صورت مکرر و خارج از حد متعارف .
اثبات هر یک از این موارد در دادگاه، مسیر پیچیدهای دارد و نیازمند جمعآوری مدارک و شواهد قوی است. اگر فکر میکنید چنین شرایطی در زندگی شما وجود دارد، حتماً باید از راهنمایی یک وکیل بهرهمند شوید.
اگر مادر از حضانت منصرف شود، آیا مهریه قابل برگشت است؟
این یکی از پرریسکترین بخشهای این توافق است. فرض کنید مادری مهریه چند صد میلیونی خود را در قبال حضانت فرزندش بخشیده است. پس از چند سال، به دلیل مشکلات مالی، بیماری یا هر دلیل دیگری، دیگر توانایی نگهداری از فرزند را ندارد و میخواهد حضانت را به پدر بازگرداند. آیا میتواند مهریه خود را پس بگیرد؟
از نظر قانونی، پاسخ عموماً منفی است . وقتی شما مهریه خود را در قالب عقد صلح یا بذل در طلاق میبخشید، این یک عمل حقوقی تمامشده است. انصراف شما از حضانت در آینده، به طور خودکار آن بخشش را باطل نمیکند. شما با اراده کامل، یک معامله حقوقی انجام دادهاید. بازگرداندن مهریه تنها در صورتی ممکن است که پدر با رضایت خود، حاضر به این کار شود که معمولاً چنین اتفاقی نمیافتد .
این نکته نشان میدهد که تصمیم برای بخشش مهریه در قبال حضانت، یک تصمیم یکطرفه و بدون بازگشت است و باید با دقت و دوراندیشی بسیار زیادی گرفته شود. پیچیدگیهای این مسیر آنقدر زیاد است که یک اشتباه کوچک میتواند آینده مالی شما را تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل، یک مشاوره حقوقی تلفنی با بهترین وکلای ایران که در وبسایت وکیل کده امکان رزرو آن وجود دارد، میتواند از وقوع چنین اشتباهاتی جلوگیری کند.
جمعبندی و راهنمایی نهایی از وکیل کده
مسئله حضانت و مهریه، گرهای از قانون و احساسات است. به عنوان کلام آخر، نکات کلیدی زیر را به خاطر بسپارید:
- توافق ممکن است: شما میتوانید با همسرتان بر سر واگذاری حضانت در ازای بخشش مهریه توافق کنید و دادگاهها عموماً به آن احترام میگذارند.
- “دائم” به معنای “همیشگی” نیست: مصلحت کودک بر هر توافقی ارجحیت دارد و دادگاه همیشه میتواند برای حمایت از کودک، در تصمیمات قبلی بازنگری کند.
- بخشش مهریه، بیبازگشت است: اگر از حضانت منصرف شوید، به طور خودکار نمیتوانید مهریه خود را پس بگیرید. این بزرگترین ریسک مالی برای شماست.
- راههای دیگر را بررسی کنید: پیش از بخشیدن حق مالی خود، بررسی کنید که آیا میتوانید از طریق اثبات عدم صلاحیت پدر، حضانت را به دست آورید یا خیر.
- نفقه فرزند پابرجاست: به یاد داشته باشید که حتی اگر حضانت با شما باشد، تکلیف پرداخت تمام هزینههای فرزند (نفقه) همچنان بر عهده پدر است و این موضوع ربطی به حضانت ندارد .
جدایی و تصمیمگیری برای آینده فرزندان، یکی از دشوارترین مراحل زندگی است. اجازه ندهید عدم آگاهی از قوانین، این مسیر را برای شما سختتر کند. مجموعه وکیل کده با خدمات گوناگون حقوقی از جمله مشاوره حقوقی رایگان، چت با وکیل و امکان اخذ پرونده توسط وکلای متخصص، در کنار شماست تا با اطمینان خاطر و با حمایت یک تیم حقوقی کاردان، از این مرحله عبور کنید و بهترین تصمیم را برای عزیزترین دارایی زندگیتان، یعنی فرزندتان، بگیرید.
