رجوع از لعان چیست و چه آثاری دارد؟

در قوانین اسلامی زن مرد نمی توانند بدون عقد، روابط جنسی بایکدیگر برقرار کنند. در صورت برقراری چنین رابطه ای خارج از چهارچوب نکاح، روابط نامشروع تلقی می شود و قانون برای این جرم کیفر حدی تعیین کرده است. در چنین مواقعی مرد برای این که مورد اصابت ضربه های شلاق قرار نگیرد انتصاب فرزند به خود را رد می کند. عدم تایید به شکل لعان در دادگاه مطرح می گردد. به این صورت که مرد و زن با بیان عباراتی مراسم لعان را انجام می دهند. مراسمی که عموما مرد در آن منکر رابطه و فرزند شده و زن نیز در صدد این بوده تا ثابت نماید فرزند از آن مرد می باشد. در این مقاله از دادخواه وکالت می خواهیم به بحث لعان و رجوع از لعان به طور کامل بپردازیم.

لعان چیست؟

گاهی عوامل مختلفی می تواند باعث ایجاد کدورت و سردی رابطه بین زن و شوهر گردد. در چنین موقعی ممکن است زن و مرد در حالی که هنوز از لحاظ قانونی و شرعی در تعهد یکدیگر بوده به هم خیانت ورزند. البته خیانت خود دارای آثار حقوقی متفاوت برای زن و مرد می باشد. اگر مرد وارد خانه شود و زن خود را در حال رابطه با شخص دیگری ببیند و مدرک داشته باشد شکایت او از زن با حکم سنگسار شدن زن همراه خواهد بود. زمانی که مرد به چشم زن خود را در حال زنا با دیگری نبیند ولی بر اساس مواردی که مشاهده نموده پی به رابطه ای خارج از عرف ببرد و یا این که عمل زنا را مشاهده و مدرکی برای اثبات آن نداشته می تواند در دادگاه از لعان استفاده نماید.

لعان ریشه در لعن داشته و به معنای لعنت کردن است. مرد در حضور قاضی زن را به عمل زشت زنا لعنت کرده و خود را پدر فرزندی که در شکم زن بوده نمی داند. با انجام عمل لعان زن و مرد تا ابد به یکدیگر نامحرم شده و امکان ازدواج را نخواهند داشت. علاوه بر این فرزند نیز فقط به زن تعلق نسبیتی داشته و قانون آن را به مادر منتسب می کند. چنانچه بعد از به دنیا آمدن جنین و با انجام آزمایش های دی ان ای مشخص شد که کودک به مرد تعلق داشته شرایط رجوع از لعان وجود دارد. رجوع نیز تحت شرایط خاص صورت خواهد پذیرفت.

شرایط لعان چیست؟

مرد صرفا به دلیل شکی که به همسر خود دارد نمی تواند به دادگاه مراجعه کرده و تقاضای لعان نماید. بسیارند مردانی که به شک مبتلا هستند و بر اساس ذهنیت مشکل دار خود هر چیزی را عمل فحشا دانسته و به زن خود تهمت ناروا می زنند. به همین منظور قانون برای جلوگیری از اجحاف حقوق زن و پرهیز از بی آبرو کردن آن، لعان را تحت شرایطی ویژه زیر می پذیرد:

• مشاهده بدون داشتن مدرک: هنگامی که مرد زن را در معرض اتهام به زنا قرار می دهد خود آن را به چشم دیده ولی فیلم و یا سندی برای ادعا ندارد.
• وجود عقد دایم بین زن و مرد: زن صیغه ای مشمول لعان قرار نمی گیرد. لعان فقط برای زن و مردی قابل اجرا بوده که بین آن ها ها نکاح دایم وجود داشته باشد.
• خوش سابقه بودن زن: در بحث لعان و رجوع از لعان باید گفت، زنی که جامعه آن را به فعل زشت می شناسد شامل لعان نخواهد شد؛ زیرا آبرویی برای حفظ کردن ندارد.

پرداخت مهریه در لعان به چه صورت است؟

مرد نمی تواند لعان را دست آویزی برا ندادن مهریه قرار دهد. مهریه از حقوق اولیه زن بوده که در صورت لعان نیز مرد باید آن را پرداخت کند. البته در شرایطی که زن عمل زنا انجام دهد و مرد نیز مدرک کافی برای متهم کردن او و اثبات فحشا داشته باشد مهریه به زن تعلق نمی گیرد. اما از آن جایی ک در لعان مدرکی وجود ندارد و صرفا شهادت شخص بوده مهریه همچنان حق زن و مرد نیز به عنوان پرداخت کننده به حساب می آید.

بنابراین چه در لعان و چه در زمان رجوع از لعان مهریه و نفقه حق قانونی زن خواهد بود. البته اگر زن قبل از این که با همسر قانونی خود رابطه جنسی برقرار کند با فرد دیگری رابطه داشته و مورد لعان قرار گیرد قانون هیچ درصدی از مهریه را به او نمی دهد. به علاوه خبری از دریافت نفقه نیست؛ زیرا وظایف همسری خود را انجام نداده است.

رجوع از لعان چگونه است؟

در بحث رجوع در رابطه با زن و شوهری که یکدیگر را لعنت کرده اند باید گفت، آن ها به هیچ عنوان نمی توانند مجددا به یکدیگر بازگشته و با هم عقد زوجیت برقرار کنند؛ زیرا از نظر قانونی و شرعی پیوند آن ها تا ابد با یکدیگر قطع شده است.

رجوع فقط می تواند برای فرزند رخ دهد. مردی که در ابتدا فرزند را از نطقه خود نمی دانسته با وجود مدارک می تواند از این گفته رجوع کرده و خود را پدر او معرفی کند. در این شرایط فرزند از وارث پدر به حساب آمده و ارث فرزند نیز به پدر می رسد. البته از دیگر خویشان و جد پدری نه ارثیه ای به فرزند لعان تعلق می گیرد و نه برعکس.

آثار لعان چیست؟

لعان بدون عواقب و پیامد برای طرفین ازدواج نیست. لعان، منقطع کننده پیوند زوجیت زن و مرد است. علاوه بر این باعث دوری همیشگی و طلاق دایم آن ها خواهد شد. به گونه ای که رجوع از لعان برای آن ها تعریف نمی گردد. نسبت فرزند از جد پدری جدا شده و به نسبت مادری تعلق می گیرد.

کلام آخر

قانون برای مواردی که فرد همسر خود را در حال عمل فحشا دیده و مدرکی برای اثبات دیده های خود ندارد لعان را تعیین کرده است. در لعان مرد یا زن سوگند می خورد که همسرش را در حالی که مرتکب زنا بوده رویت نموده، از این رو در دادگاه با بیان جملاتی به لعنت کردن هم می پردازند. لعنتی که در آن امکان هیچ بازگشتی وجود ندارد.