ازدواج سفید و جایگاه آن در اسلام و قانون

تقریبا همه ی ما بعد از شنیدن واژه ازدواج به یاد ازدواج دائم و موقت می افتیم که هر دوی آن ها چه در قانون و چه در شرع پذیرفته شده هستند، اما موضوعی که این روزها بیشتر از گذشته با آن مواجه می شویم، ازدواج سفید یا هم باشی (cohabitation) است. این پدیده ی نوظهور که منشاء آن را می توان آمریکا و در ادامه کشورهای اروپایی در نظر گرفت، یک سبک ازدواج است که در شرع اسلام و قانون کشور ما پذیرفته نمی باشد. حال در ادامه ما این ازدواج را به طور کامل مورد بررسی قرار می دهیم تا با صفر تا صد آشنا شوید.

ازدواج سفید چیست؟

به ازدواجی گفته می شود که زن و مرد بدون پشت سر گذاشتن آداب و رسوم شرعی و بدون آنکه ازدواج خود را به طور قانونی ثبت کنند، کنار یکدیگر شروع به زندگی می کنند. بنابراین می توان گفت که در چنین ازدواجی هیچ مسئولیت و تعهدی بین زوجین مشخص نخواهد شد. این سبک از ازدواج که امروزه بین جوانان به عنوان یک سبک زندگی نوین شناخته می شود، علاوه بر آنکه از لحاظ قانونی جرم به شمار می آید، معایبی را نیز به همراه دارد؛ از همین رو اکثر خانواده ها چنین ازدواجی را برای فرزندان خود رد می کنند و با مخالفت شدید آن ها مواجه می شوند.

گسترش موضوع هم باشی در ایران

همانطور که گفته شد، در آمریکا و کشورهای اروپایی، این سبک از ازدواج مورد پذیرش قرار گرفته، اما در ایران گستردگی زیادی ندارد؛ چرا که دارای مقبولیت شرعی و قانونی نیست. البته باید گفت این روزها در ایران به خصوص کلان شهرها، به دلیل وجود برخی از شرایط شاهد گسترش این سبک از ازدواج هستیم که این دلایل و شرایط عبارتند از:

• مشکلات اقتصادی

اولین موردی که می توان به آن اشاره کرد، مشکلات اقتصادی در ایران است. مسلما شما نیز در جریان هزینه ها و گرانی های بی سابقه در ایران هستید و می دانید که برای تهیه یک منزل، لوازم مورد نیاز آن، هزینه های مراسم و مواردی از این دست باید سرمایه نسبتا زیادی داشته باشید که فراهم کردن آن ها توسط یک جوان، بدون کمک خانواده سخت خواهد بود. از همین رو بسیاری از جوانان برای رفع نیازهای جنسی خود به سمت ازدواج هم باشی یا سفید می روند.

• بالا رفتن سن ازدواج و سخت گیری بیشتر افراد

دومین دلیلی که می توان برای گستردگی این سبک از ازدواج در نظر گرفت، بالا رفتن سن ازدواج است. همانطور که می دانید امروزه افراد بعد از 30 سالگی به ازدواج فکر می کنند و طبق بررسی های صورت گرفته، هرچه سن ازدواج بیشتر شود، سخت گیری افراد نیز به همان میزان بیشتر خواهد شد. از همین رو خیلی از افراد در چنین موقعیتی به سراغ ازدواج سفید می روند. البته باید گفت دلیل بالا رفتن سن ازدواج نیز مختلف است که برای مثال می توان به مواردی چون مشکلات اجتماعی، فرهنگی، خانوادگی، اقتصادی و … اشاره کرد.

• بالا رفتن آمار مربوط به جدایی زوجین

در چند سال اخیر، شاهد رشد آمار طلاق بوده ایم و همین موضوع باعث شده که بسیاری از افراد نسبت به ازدواج دچار ترس و تردید شوند و میل خود را به این موضوع از دست بدهند. از طرفی همین افراد برای آنکه بتوانند نیازهای عاطفی و جنسی خود را برآورده کنند، به سراغ ازدواج cohabitation می روند.

• ترک مسئولیت

در این ازدواج به دلیل اینکه هیچ پشتوانه قانونی برای آن وجود ندارد، طرفین هیچ مسئولیتی را بر عهده نخواهند داشت و به نوعی می توان گفت همین ترک مسئولیت است که افراد را به سمت ازدواج به اصطلاح مدرن می کشاند.

• ضعیف بودن اعتقادات مذهبی

آخرین دلیلی که تصمیم داریم به عنوان یکی از دلایل گسترش ازدواج سفید در ایران به آن اشاره کنیم، ضعیف بودن اعتقادات مذهبی است. همانطور که می دانید، در اسلام ارتباط یک زن و مرد غریبه و نامحرم با یکدیگر جرم است و گناه به شمار می آید. حال از آنجایی که در ازدواج cohabitation هیچ خطبه محرمیتی بین زن و مرد خوانده نمی شود و آن ها قرار است به همین شکل به زندگی خود ادامه دهند، اسلام این ازدواج را نمی پذیرد. حال اگر شخصی اعتقادات مذهبی قوی داشته باشد به سراغ چنین ازدواجی نمی رود.

مضرات ازدواج هم باشی

تا به اینجا در رابطه با چیستی این سبک از ازدواج صحبت کردیم و نظر قانون و اسلام را در رابطه با آن گفتیم. حال شاید بسیاری از افراد فکر کنند که این ازدواج خوب و پر از مزایا است، در حالی که باید گفت این چنین نیست و مضرات این ازدواج در مقایسه با مزایای آن بسیار بیشتر است. اگر بخواهیم اصلی ترین مضرات و معایب این ازدواج را بررسی کنیم باید به موارد زیر اشاره داشته باشیم:

• در این ازدواج نمی توان انتظار تعهد و وفاداری از طرفین را داشت.
• احتمال خیانت زوجین به یکدیگر زیاد است.
• بسیاری از زنان و مردان این نوع از ازدواج را به عنوان یک بازی و سرگرمی می دانند و هیچگاه آن را رسمی نمی کنند.
• بسیاری از خانواده ها با چنین ازدواجی مشکل دارند و همین موضوع باعث بروز اختلاف در خانواده ها می شود.
• توسعه فساد در جامعه و دور کردن جوانان از ازدواج

مجازات قانون برای ازدواج به سبک سفید

برای این ازدواج به طور دقیق جرم انگاری انجام نشده است، اما این موضوع نباید باعث شود که فکر کنید که این ازدواج هیچ مجازاتی را به همراه ندارد، چرا که قانون می تواند بر اساس سایر مواد قانونی طرفین این ازدواج را مجازات کند. این ازدواج از آنجایی که به شکل قانونی و حلال نیست، از جمله روابط نامشروع به شمار می آید و مجازات آن بسته به اینکه ازدواج سفید زنای محصنه یا غیر محصنه باشد متفاوت خواهد بود. البته باید گفت ثبت نشدن ازدواج نیز خود جرم محسوب می شود و قانون می تواند از این طریق پیگیری های لازم را انجام دهد.

کلام آخر

همانطور که در این مقاله از دادخواه وکالت گفته شد، شرع و قانون هیچ کدام ازدواج سفید را قبول ندارند و همین موضوع باعث شده این ازدواج هم یک گناه به شمار آید و هم حمایت قانون از طرفین ازدواج صلب شود. علاوه بر این اگر زوجین در این رابطه صاحب فرزند نیز شوند، فرزند آن ها از حقوق قانونی مانند ارث محروم خواهد شد و خود طرفین نیز باید مجازات شوند که این مجازات بسته به اینکه رابطه نامشروع آن ها در چه درجه ای است متفاوت خواهد بود.