جرم بغی چیست و چه مجازاتی دارد؟

جرم بغی یکی از انواع جرائم جرم انگاری شده در قانون مجازات اسلامی است که ریشه ی فقهی دارد و از احکام شریعت اسلامی به قانون ما راه پیدا کرده است و اولین بار در زمان پیامبری حضرت محمد از آن سخن گفته شده است. حال شاید برای شما سوال پیش آید که جرم بغی چیست و چه مجازاتی برای این جرم تعیین شده که در ادامه به طور کامل به بررسی آن می پردازیم.

جرم بغی چیست؟

جرم بغی به طور کلی به معنای اقدام مسلحانه ای است که علیه یک فرد یا افراد مختلف انجام می شود و باعث برهم خوردن آسایش، آرامش و امنیت جامعه می شود. این جرم معمولا بر علیه نظام و حاکمیت جمهوری اسلامی انجام می شود و مانند سایر اقدامات مسلحانه مجازات سنگینی برای آن درنظر گرفته شده است. همچنین باید گفت این جرم تشکیل شده از سه عنصر مختلف می باشد که در ادامه به بررسی هریک از این سه عنصر، یعنی عنصر قانونی، عنصر مادی و عنصر روانی می پردازیم تا با آن ها آشنا شوید.

عنصر قانونی جرم بغی

منظور از عنصر قانونی این است که در رابطه با یک جرم در یک جای قانون صحبت شده باشد و مجازات آن نیز مشخص گردیده باشد. در رابطه با عنصر قانونی جرم بغی نیز باید گفت در ماده ی 287 قانون مجازات اسلامی از آن صحبت شده است و عنوان شده گروهی که در برابر اساس نظام جمهوری اسلامی اقدامات مسلحانه انجام دهند باغی هستند و اگر عضوی از آن ها از سلاح استفاده کنند به اعدام محکوم خواهند شد.

البته در رابطه با جرم بغی در ماده 288 قانون نیز صحبت شده و بیان گردیده که اگر قبل از درگیری و استفاده از سلاح اعضای گروه باغی دستگیر شوند و سازمان و مرکزیت آن گروه موجود باشد، اعضا به حبس تعزیری درجه سه محکوم خواهند شد. اما حالت دیگری نیز وجود دارد و آن این است که سازمان و مرکزیت گروه از بین رفته باشد. در چنین حالتی مجازات درنظر گرفته شده برای اعضای باغی حبس تعزیری درجه پنج خواهد بود.

باید به این موضوع اشاره کنیم که این جرم، یک جرم گروهی به شمار می آید و برای ارتکاب آن حضور حداقل 2 نفر اجباری است؛ یعنی اگر یک فرد به صورت تنها دست به چنین کاری (اقدام مسلحانه) بزند، نمی توان گفت جرم بغی اتفاق افتاده است. البته سازمان یافته بودن جرم نیز از دیگر فاکتورهای مهمی به شمار می آید که باید به آن توجه داشت.

عنصر مادی جرم بغی

به تمام اعمال ارتکابی که هنگام این جرم حضور دارند عنصر مادی گفته می شود. فاعل، فعل کار و نتیجه ی حاصل از مهم ترین اعمالی هستند که هنگام ارتکاب جرم حضور دارند و عنصر مادی به آن ها مربوط می شود. گروهی که قرار است دست به چنین کاری بزنند، باید خط فکری مستقلی داشته باشند و دشمنی آن ها با نظام اسلامی واضح باشد. در رابطه با فعل مربوط به این جرم نیز باید گفت همین که افراد دست به سمت اسلحه ببرند کافی است؛ حتی اگر از آن اسلحه استفاده نکنند. در چنین حالتی مجازات درنظر گرفته شده برای افراد مجرم متفاوت خواهد بود، زیرا در صورتی که از اسلحه استفاده کنند، حکم اعدام در انتظارشان خواهد بود.

پس در یک نتیجه گیری کلی می توان گفت که اگر افراد مجرم دست به اسلحه بزنند و از آن برای شلیک کردن استفاده کنند، مجازات اعدام در انتظارشان خواهد بود. دقت داشته باشید که منظور از اسلحه، هم سلاح گرم و هم سلاح سرد می باشد؛ یعنی اگر فرد مجرم از شمشیر، چاقو و … استفاده کند نیز محکوم به اعدام خواهد بود.

در رابطه با نوع این جرم نیز باید گفت جرم بغی در حقیقت جرم مطلق به شمار می آید و نتیجه ی خاصی برای آن توسط قانونگذار مشخص نشده است؛ در نتیجه باید گفت اگر این جرم حتی هیچ نتیجه ی منفی و بدی را به همراه نداشته باشد و فقط مجرم دست به شروع آن زده باشد، جرم ثابت خواهد شد. البته مسلما در چنین حالت و شرایطی برای مجرم حکم اعدام صادر نمی شود و دادگاه و قاضی با توجه به شرایطی که وجود دارد حکمی را مشخص می کنند.

عنصر روانی جرم بغی

برای مشخص کردن عنصر روانی جرم بغی باید به سوءنیت افرادی که دست به ارتکاب جرم زده اند اشاره کرد. این سوءنیت می تواند خاص یا عام باشد. برای مثال گاهی اوقات گروه های تشکیل شده برای این کار نیت براندازی نظام اسلامی را دارند؛ این در حالی است که نیت برخی دیگر از گروه ها تنها ترساندن مردم و کشتار دست جمعی خواهد بود. مسلما هریک از این شرایط، مجازات مخصوص به خودش را دارد که باید توسط مراجع بررسی های لازم صورت گیرد و مجازات آن مشخص شود.

مقایسه جرم بغی با سایر جرایم مشابه

تا به اینجا در پاسخ به سوال جرم بغی چیست اطلاعاتی را در اختیارتان قرار دادیم؛ اما باید بدانید که جرایم مشابه ای به این جرم نیز وجود دارد که شما باید با مفهوم آن ها نیز آشنا شوید تا آن ها را با یکدیگر اشتباه نگیرید!

جرم محاربه

یکی از جرم های مشابه با جرم بغی، محاربه است. محاربه به حالتی گفته می شود که یک شخص برای تعرض به مال، جان و ناموس مردم دست به اسلحه (گرم و سرد) می زند و باعث برهم خوردن آسایش و آرامش مردم می شود. این در حالی است که جرم بغی برعلیه حکومت و نظام است. شما می توانید با مطالعه مقاله « محاربه چیست؟ مجازات آن » اطلاعات کامل تری در رابطه با این جرم بدست آورید.

جرم افساد فی الارض

از دیگر جرم هایی که ممکن است با بغی اشتباه گرفته شود، می توان به جرم افساد فی الارض اشاره کرد؛ اما باید گفت که چنین چیزی وجود ندارد و جرم افساد فی الارض مصادیق مختلفی دارد که عبارتند از:

• تخریب و احراق مکان های مختلف
• پخش مواد سمی و میکروبی
• جنایت علیه افراد
• جنایت علیه امنیت خارجی و داخلی
• ایجاد مراکز فساد و فحشا

کلام آخر

همانطورکه مطالعه کردید ما در این مقاله به سوال جرم بغی چیست پاسخ دادیم و عناصر مختلف مربوط به این جرم را نیز بررسی کردیم. همچنین گفتیم که جرائم دیگری نیز وجود دارد که ممکن است با این جرم یعنی بغی اشتباه گرفته شوند؛ از همین رو به بررسی تفاوت آن ها نیز پرداختیم. شما می توانید سایر مقالات مجله مشاوره حقوقی دادخواه وکالت را نیز مطالعه کنید تا با سایر مسائل مشابه نیز آشنا شوید.